kastje en drie thermometers gemaakt door Pieter
Eijsenbroek. Zijn belangstelling voor muziek mag blij
ken uit twee piano-forte's, een penant-tafel met een
orgelregister, alle gemaakt door Adolphus Biesen-
broek, enige snaren en een vogelkorf met orgel, dat
acht deuntjes speelt wanneer de vogel op het stokje
springt.
Kortom een collectie van een verlichte 18e-eeuwer die
kunsten en wetenschappen in zich verenigd had.
Jacob Nicolaas Elout Van de drie kinderen trad Jacob Nicolaas Elout in de
(1740-1790) voetsporen van zijn vader. Broer Cornelis Pieter, heer
van Schoten, werd raad, schepen, thesaurier en hoofd
officier van Haarlem en zijn zuster Dorothea trouwde de
Amsterdamse makelaar Willem van Hoogenhuysen.
Jacob Nicolaas Elout werd op 19 maart 1740 geboren en
op 25-jarige leeftijd als ijzerkramer in het St. Lucasgilde
ingeschreven. Op 17 mei 1764 trouwde hij te Rotterdam
de predikantsdochter Maria Ham, die daar in 1742 was
geboren. In 1769 nam hij de ijzerhandel van zijn vader
over. Zijn belangstelling voor het Haarlemse culturele
leven blijkt uit zijn lidmaatschap als honorair lid van de
Tekenacademie (1779-1790), waar zijn vrouw in 1784
donatrice van werd. Van 1786 tot 1790 komt Jacob Nico
laas voor op de ledenlijsten van de toneelsociëteit Leer
zaam Vermaak en in dezelfde periode moet hij lid zijn
geweest van het Muziekcollege, dat uitvoeringen gaf in
een zaal op het Prinsenhof*21'. Daarnaast was hij als
'luitenant van het Bataillon der Cluveniers' op 16 april
1787 aanwezig in de Doelen toen daar door de patriot
ten een eerste bijeenkomst van de nieuwe schutterij
werd gehouden*22'.
Deze politieke voorkeur zou zijn vader niet gewaar
deerd hebben, gezien een zinsnede van hem over de
'treurige gebeurtenissen' in het Haarlem van 1748: 'Zoo
iemand mijner nakomelingen dit stuk moge lezen, laat
er hem deze lesse uit leezen, die ik voor mij zelden
altoos heb zoeken te betrachten: Vreest God, eert den
Koning en vermengt U niet met degenen, die naar ver
andering staan*23'.'
Na de dood van zijn vrouw in 1785*24' bleef Jacob Nico
laas vijf jaar weduwnaar. In die periode moet Wybrand
Hendriks, sinds 1785 kastelein van Teylers Fundatie,
hem in de keuken aan de Oude Groenmarkt geportret
teerd hebben, samen met zijn twee meiden terwijl ze
een 'kreeftje' aten. Dat vertelt ons een notitie achterop
een gewassen pentekening met zwart krijt die tot nu toe
103
