waren te werken, werden op hun plicht gewezen door
kastijdingen, zoo van opsluyten, onthouding van de ge
wone spijs als anders.
Er werkten op de fabriek ook mensen die niet in het Dia
coniehuis woonden, maar thuis van de bedeling leefden,
de zogenaamde buitenarmen. Zij werden bij nalatigheid
gestraft met inhouding van de bedeling of zelfs bij confi
nement (opsluiting).
De kinderen zouden in de wintermaanden 's avonds van
5-8 uur onderricht krijgen in lezen, schrijven, rekenen en
godsdienst.6' Hun verdiensten kwamen niet boven de
ƒ2,10 per week uit. Hiervan moest twee-derde afgegeven
worden aan het huis. Waarschijnlijk was dit bedoeld als
appeltje voor de dorst voor later.7'
Het doel van deze onderneming is duidelijk: men ver
wachtte groot financieel voordeel te behalen. Afgezien
van de eerste aanloopjaren vertoonden de boekjaren
1775 tot en met 1777 inderdaad een batig saldo. In een re
solutie van 1 december 1778 lezen we echter dat de fa-
brieksleiding voorstelde om de linnenfabricage te staken
omdat dit het huis geen voordeel opbracht. Besloten
werd om de fabricage nog tot april voort te zetten om de
alimentanten die hier werkzaam waren de gelegenheid te
geven naar ander werk uit te zien.8'
Het afstoten van de linnenfabricage bleek te helpen, zij
het kort. Na 1779 ging het met de bedrijfsresultaten berg
afwaarts. Sinds t789 kwam er echter wat meer leven in de
brouwerij. Een belangrijke stimulans voor de diaconiefa-
briek was de samenvoeging in 1786 van het Aalmoeze
niersarmenhuis met het Diaconiehuis. Dit betekende dat
de door de stad gehuisveste armen nu ook hun intrek in
het Diaconiehuis namen.
In mei 1793 deed de Duitser F.W.R. Spatz het aanbod
om de spinfabriek te perfectioneren en in zulken staat te
brengen, dat daartoe meerdere handen zullen kunnen
werk vinden. Om aan de werkloosheid van deze tijd tege-
moed te koomen en de al te groote alimentatien, daar
door veroorzaakt, te verminderen, besloot men op dit
aanbod in te gaan en een proef te nemen met de machines
van Spatz.
Het staat vast, zoals we ook in een rapport uit 1794 lezen,
dat men een jaar lang alle middelen heeft beproefd om de
spinnerij rendabel te maken, maar zonder resultaat. De
beslissing liet niet lang op zich wachten. Alle werkzaam
heden moesten worden afgehandeld, om rond maart
1795, of zo mogelijk nog eerder, de spinnerij te sluiten.9'
51