anton van der lem lek blyf getrou, ick wyck nyet af
Johan Huizinga en Haarlem
Johan Huizinga, de grootste Nederlandse geschiedschrij
ver van deze eeuw is zijn loopbaan als historicus begon
nen in Haarlem. De beroemde schrijver van Herfsttij der
Middeleeuwen, Erasmus, Homo Ludens en Nederland's
beschaving in de iyde eeuw werd in 1897 leraar geschie
denis aan de gemeentelijke hbs met 5- en 3-jarige cur
sus. In 1905 verliet Huizinga Haarlem weer, om hoogle
raar te worden aan de universiteit van Groningen, zijn
geboortestad. Naar aanleiding van de voltooiing van de
uitgave van het eerste deel van Huizinga's corresponden
tie willen we aandacht besteden aan zijn acht Haarlemse
jaren.1)
In Groningen was Huizinga geboren in 1872, daar heeft
hij het gymnasium bezocht en aan de universiteit Neder
landse letteren gestudeerd. Hij had nog overwogen om
voor Semitische talen te kiezen, maar dat zou betekend
hebben dat hij in Leiden moest studeren. Omdat hij aan
Groningen gehecht was en een studie in Leiden te duur
zou zijn, koos hij toch voor Nederlandse letteren, wat
toen ook de studie van de geschiedenis en het Sanskriet
inhield. In 1897 promoveerde Huizinga op een Sanskriet
onderwerp en een kort studiejaar daaraan voorafgaand
in Leipzig was eveneens op de talenstudie gericht, zodat
niets er op wees dat zijn veld van werkzaamheid de
geschiedenis zou worden.
Uit Duitsland teruggekeerd ontdekte Huizinga dat ook
met Nederlandse letteren de beroepsmogelijkheden ge
ring warenHij had zich er tevoren nooit veel rekenschap
van gegeven hoe zijn toekomstmogelijkheden lagen. In
zijn herinneringen. Mijn weg tot de historie, schreef hij
later: Over de vraag van een loopbaan had ik mij te voren
nooit druk gemaaktmin of meer levend in een vage
verwachting dat zich op zijn tijd wel iets zou voordoen,
wat in mijn richting lag [v.w. 1, 27]2) Een betrekking
aan universiteit, archief, museum of andere wetenschap
pelijke instelling, danwel aan een voornaam gymnasium
deed zich echter niet voor. Wel vond hij een advertentie
94
