;s- helen van der
lgt EEM
en
ijk
iar
en
n,
Inleiding
tje
vr-
nd
an
de
en
jd
t
ar
et-
\et
rij
ik
'Zoog Uw kind, want gij zijt daartoe in
staat!'
De geschiedenis van de Vereniging
Zuigelingenzorg in Haarlem, 1908-1960
Tegenwoordig weet iedereen de weg naar een consul
tatiebureau voor zuigelingen te vinden. Het is thans zeer
vanzelfsprekend dat deze zorg voor zuigelingen er is.
Niettemin was aan het begin van deze eeuw de situatie
geheel anders.
In Nederland stierf in de periode 1880-1884 ruim 19
en in 1900 circa 14 van alle levend geboren kinderen
vóór het eerste levensjaar. Haarlem toonde ongeveer
een zelfde beeld. Hier stierf in 1880-1884 21,7 en in
1900-1904 11,9 van alle levend geboren kinderen
voor hun eerste levensjaar.
Ondanks dat de zuigelingensterfte in Nederland aan het
einde van de 19e eeuw aantoonbaar dalende was, groei
de de bezorgdheid onder artsen met name over de slech
te gezondheid en sterfte onder zuigelingen.
Alle rond 1900 gehouden onderzoeken, die gebaseerd
waren op praktijkervaringen van dokters, wezen erop
dat de sterfte onder zuigelingen van armlastige ouders
het grootst was. Zuigelingen liepen in zulke gezinnen
een hoger risico door gebrek aan hygiëne ten gevolge van
de slechte woningen met weinig frisse lucht en primitief
sanitair, de slechte verzorging van de baby door tijdge
brek van de moeder en door diverse infectieziekten die
in arbeidersbuurten meer voorkwamen dan in andere
wijken. Maag- en darminfecties door onjuiste voeding
veroorzaakten de helft van de totale zuigelingensterfte,
bovendien bleek opmerkelijk genoeg de baby vaak veel
teveel voedsel te krijgen. Er werden pogingen onderno
men om de moeders beter voor te lichten. Eén van de
eerste artsen die zulke voorlichting aan moeders gaf was
de bekende Aletta Jacobs in Amsterdam.
In 1901 werd in Den Haag het eerste consultatiebureau
voor zuigelingen geopend door de arts B. Plantenga,
daarna kwamen ook in andere steden consultatiebureaus
door particulier initiatief tot stand. Op het consultatie
bureau werd de voeding en verzorging van de zuigeling
gecontroleerd, vooral de borstvoeding werd hier gepro-
145
in
128
ise