het Ripperdapark ontstond vanaf 1871 13). Deze vier bouwlo-
katies kenmerken zich door een parkachtige aanleg met vrij
staande en/of aaneengesloten bebouwing, die in de regel ge
pleisterd en - mogelijk anders dan wit - geschilderd werd.
Drie ervan vormen een zogenaamd villapark. Deze vier
bouwlokaties zijn ontstaan naar aanleiding van particulier ini
tiatief, gesteund door de lokale overheid met als belangrijkste
doel voor die tijd aantrekkelijke woonruimte te creren en op
die wijze vermogende particulieren te stimuleren zich in Haar
lem te vestigen.
Het verschijnsel villa- Het verschijnsel om luxe buiten de stad te gaan wonen is al een
parken l4) oud gebruik. De Italiaanse villa's uit de Renaissance en de la
tere barok, maar ook in Nederland de zeventiende- en achttien-
de-eeuwse buitenplaatsen langs bijvoorbeeld de Vecht zijn
daar goede voorbeelden van. De welgestelden die zich deze
luxe konden permitteren hadden daarnaast dikwijls ook nog
een ruime behuizing in de stad.
Mede door de industrialisatie, die vanaf het begin van de ne
gentiende eeuw op gang kwam, ontstond een nieuwe, koop
krachtige vermogensgroep die ook de wens had zich buiten de
stad te kunnen vestigen. Deze nieuwe welgestelden konden
zich echter niet de luxe permitteren er twee huizen op na te
houden, een op het land en de ander in de stad. De tussenoplos
sing werd gevonden in het zogenaamde villapark, dat in de re
gel nabij een stad was gelegen maar ver genoeg er vandaan om
de illusie van landelijke mst te versterken. Dit had als voordeel
datje rust en stilte genoot met zeer nabij de voordelen van de
stad en slechts één huis in onderhoud.
Engeland nam in de ontwikkeling van het villapark het voor
touw. Onder invloed van de Engelse landschapsparkidee ont
stonden daar aan het begin van de negentiende eeuw parken
met in de regel een of meerdere aaneengesloten monumentale
bouwblokken met luxe woningen, de zogenaamde 'terraces'.
Karakteristiek voor deze bebouwing is de op de classicistische
leest geschoeide architectuur en het pleisteren en schilderen
van het exterieur. De bebouwing kan aaneengesloten of vrij
staand zijn. Combinatie van beide komt ook voor.
Voorbeeld is het huidige Regent's Park in Londen 1811naar
ontwerp van John Nash. In datzelfde park, achter de aaneenge
sloten terraces, ontwierp Nash een parkachtige aanleg waarin
cottages waren gepland. Dit werden in werkelijkheid gepleis
terde villa's in min of meer Italianiserende stijl, die in uitvoe
ring aansloten bij het gepleisterde neo-classicisme van de ter
races. Het idee van het villapark en de 'park villages' was
hiermee geboren.
128
