valt op te maken dat het weeshuis huizen bezat, regelmatig is
er een post ontvangen huishuur. Giften in geld worden er ook
verantwoord. In 1638 verenigde zich het volk van Lenaert
Clock (ofwel de Friese en Hoogduitse gemeente) zich met de
gemeente van de Vlaamse blok. Dit betekende dat er ook we
zen, afkomstig uit deze gemeente in het weeshuis werden ge
plaatst.
De financiële toestand lijkt zorgeloos te zijn geweest, totdat er
tweedracht in de gemeente ontstond, die zo hoog opliep dat de
burgerlijke overheid erin gemengd werd. Er vormden zich
twee groepen: de volgelingen van Isaac Snep, 1360 in getal, en
die van Coenraet van Vollenhoven, 300 personen. In 1673
volgde de officiële scheiding, waarbij het vermaanhuis ver
deeld werd in een noordelijk en een zuidelijk deel. Er werd
eveneens een verdeling tot stand gebracht van het onroerend
goed en het kapitaal naar evenredigheid van het aantal leden.
Ook het aantal wezen werd zo verdeeld, en zo kreeg de groot
ste partij, de volgelingen van Isaac Snep, 36 wezen én het
weeshuis en de kleinste partij, de volgelingen van Van Vollen
hoven, 12 wezen. Alvorens verder te gaan met de geschiedenis
van dit weeshuis aan het Klein Heiligland, dat ook wel het
Oude Weeshuis genoemd werd, zullen we nu eerst kijken wat
er met de 12 andere wezen gebeurde.
De volgelingen van Van Vollenhoven hadden zich al in 1672
verenigd met een andere doopsgezinde gemeente, namelijk de
Waterlandse gemeente. Deze nieuwe Vlaamse en Waterlandse
gemeente bouwde in 1683 een nieuw vermaanhuis in de Peu-
zelaarsteeg, waar thans de Vereenigde Doopsgezinde Ge
meente is gevestigd. Het oude vermaanhuis van de Waterland
se gemeente, dat aan het Klein Heiligland bij de Vest lag, werd
overbodig en kon tot weeshuis verbouwd worden. Dit wees
huis aan de Vest heeft tot 1784 bestaan. In dat jaar werd het
weer met het Oude Weeshuis samengevoegd.
Ook in het weeshuis aan de Vest werd de ordre van Elisabeth
Blenckvliet gevolgd, in het grootboek van dit weeshuis staat
de ordre namelijk als eerste stuk afgeschreven. Geheel onaf
hankelijk van de diakenen kon het weeshuis bij de Vest echter
niet blijven, want er waren onvoldoende inkomsten. In 1694
werd echter voor het laatst een tekort aangezuiverd uit de dia-
koniekas en werd het weeshuis weer geheel onafhankelijk zo
als altijd de bedoeling geweest was. De beroemdste regent van
dit weeshuis is Pieter Teyler van der Hulst. In zijn testament
vermaakte hij jaarlijks aan het weeshuis bij de Vest 200,- om
op zijn geboortedag, 25 maart, aan de kinderen een 'speeldag'
(vrije dag) te geven en een verbeterde maaltijd. Deze traditie
zou bij de vereniging van 1784 met het Oude Weeshuis op het
