Oude Weeshuis overgaan en zou uitgroeien tot de beroemde
Teylerfeesten. Thans wordt de traditie voortgezet in 'Spaar en
Hout', waar de bewoners rond die datum een kleine attentie
krijgen aangeboden. Want tenslotte zijn de bewoners van
Spaar en Hout, dat jarenlang onder hetzelfde bestuur stond als
het Weeshuis ook wezen.
Helaas kwam er in de gemeente van Isaac Snep, die het Oude
Weeshuis had behouden en zich de Vlaamse gemeente noem
de, al heel snel opnieuw onenigheid. Deze begon in 1681 en in
1685 vond de definitieve scheiding plaats. Wederom werd al
les verdeeld op basis van de verhouding van het ledenaantal
van de twee groepen. De gemeente van Jan Evertsz., die zich
de Vlaamse en Friese gemeente noemde, telde 728 leden. Aan
hen werd het Oude Weeshuis toegewezen, maar zij moesten
wel naar een ander vermaanhuis uitzien. De groep van Thomas
Snep c.s., de Vlaamse en Hoogduitse gemeente, telde 382 le
den en moest naar een nieuw weeshuis uitzien. Hiertoe werd
aanvankelijk een huis gehuurd in de Ravelingsteeg, maar in
1704 werd dit door het toenemende aantal wezen echt te klein.
De kerkeraad stelde toen het Huis ter Kleeff in de Frankestraat
ter beschikking, mits de regenten de verbouwing betaalden en
bovendien slechts voor een periode van tien jaar. Stilzwijgend
werd deze periode verlengd totdat de scheiding van 1685 on
gedaan werd gemaakt in 1747 en de wezen weer teruggingen
naar het Oude Weeshuis.
Het Oude Weeshuis, dat na 1685 behoorde tot de Vlaamse en
Friese gemeente, kende na de twee scheuringen aanvankelijk
financiële problemen. Dat is geen wonder, want telde voor
1673 de gemeente 1900 leden, de nieuwe gemeente telde er
slechts 728 en moest bovendien een nieuw vermaanhuis op
richten. De kerkekas moest bijspringen bij de exploitatie van
het weeshuis en dat ging ten koste van de zelfstandige positie,
maar het kon niet anders. Na 1703 kwam het overigens niet
meer voor.
In de achttiende eeuw werd de geschiedenis van de doopsge
zinde gemeenten niet meer gekenmerkt door splitsingen, maar
juist door verenigingen. Ten gevolge hiervan kwamen in 1747,
zoals gezegd, de wezen uit het Huis ter Kleeff weer in het
Oude Weeshuis terug, en in 1784 werd ook het weeshuis aan
de Vest opgeheven. Zo werd het Oude Weeshuis weer het eni
ge doopsgezinde weeshuis.
Het gebouw aan het Klein Heiligland heeft in totaal bijna 250
jaar dienst gedaan. Hoe het gebouw in de loop der tijd was
ingedeeld, is af te lezen uit twee plattegronden die zich in de
Topografisch Historische Atlas van het gemeentearchief Haar-
