59
Advocaet gegaen ende hebben hem verhaelt het voors. versoeck
van de Jootsche natie aen Burgermeesteren ende regeerders van
Haerlem gedaen; daerbij voegende dat, alhoewel Burgermeesteren
wel achten dat int consenteren van tvoors. versoeck geen swaricheit
en was gelegen ende zij sulx wel vermochten te doen tot voordeel
van haer Stadt ende innegesetenen vandijen - te meer gemerckt zij
tot Amsterdam nu aireede ettelicke jaeren hadden gewoont ende bij
toelatinge haere religie beleeft ende die van Alckmaer den Joden
zulx aireede hadden geconsenteert ende andere steeden haer tzelve
waeren aenbiedende, soo zij van haer hadden verstaen dat zij
nochtans goetgevonden hadden voor ende aleer den Joden haer
versoeck te consenteren, dese saecke met Zijne Edele te communi
ceren omme te verstaen oft naemaels bijde Heeren Staten daerover
swaricheijt mochte werden gemaeckt.
Waerop den Advocaet voor 13v] antwoort gaff, dat de voors.
saecke naer zijn beduncken was van tweederley consideratie:
Politijck ende Ecclesiastijck.
Soo wat belangende de politijcke meende [hij], dat reeden was dat
de magistraten trachten tot bevorderinge ende avanchement van
haer aer Stadt ende haerder ingesetenen, ende oversulx bij soo verre
de magistraet ende vroetschap daerinne malcander conden verstaen
sonder oneenicheijt ofte eenige alteratie inde Stadt te causeren, dat
tselve geconsenteert soude mogen werden, sonder - soo hij oock
meende - dat de Heeren Staten ofte andere Steeden daerinne met
reeden swaricheyt soude connen maecken ofte hen daertegen
formaliseren. Hoewel oock de Unie schijnt te willen spreecken van
eenderley exercitie van religie in de Vereenichde Landen toe te
staen, twe weten de Gereformeerde, alzoo tselve verstaen moet
werden van eenderley exercitie van religie het Christen geloof
concernerende, alzoo ten tijde vande Unye geen questie van Joden
en was ende vande bijeencompste der Joden geen swaricheyt ofte
pericule tot nadeel vande gemeene saecke en stont te verwachten,
als wel van anderen; in welcker regard sulx bij de Unye is besproo-
cken.
Dan 14r] aengaende de consideratie Ecclesiastick meende
[Oldenbarnevelt] dat dezelve van meerder swaricheijt soude zijn,
ende dat de predicanten daer tegen zouden sijn ende hun formalis
eren ofte ten minsten eenige; dat de Papisten ende andere Christen
zijnde ende zulx nyet toegelaten zijnde, occasie soude geven van
opspraecke.
Waer op geseyt wierde datmen meende dat aengaende de
ecclesiasticke consideratie, - dat daerinne minder swaricheyt was
te maecken, gemerct van allen ouden tijden bijden Christelicken
Keysers als Constantine, Theodosio, Anthonino ende anderen als
oock bij den Pausen den Joden haer Sinagogen ende vrije exercitie
van haer religie toegelaten is geweest. Gemerckt oock de ver-
maerste Theologanten ende predicanten vande Gereformeerde reli
gie oock met goede ende bondige redenen sustineren ende conclu
deren datmen den Joden onder den Christenen behoort te tollereren
ende haere Sinagoge ende exercitie van religie toe te laeten;
gelijckmen oversulx oock syet dat dezelve nyet alleene int Paus
dom in Italien ende andere quartieren, maer oock bij de Evangeli
sche in Duijtschlant ende bij die vande Gereformeerde religie oock
tot Embden toegelaten werden; ende eenige predicanten hier te
lande daer op gehoort zijnde daerinne oock geen swaricheijt
