sen. De gemeente besloot daarop het Spaarne uit te diepen en 70.000,-
beschikbaar te stellen voor de vernieuwing van de sluis bij Spaarndam.
Doordat ook het rijk en particuliere investeerders een flinke duit in het
zakje deden kon met de bouw van een nieuwe schutsluis worden begon
nen. In 1898 kon de sluis in gebruik worden genomen. 5) Daarmee was de
werf Conrad voor de gemeente Haarlem gered. Het bedrijf bood toen aan
353 mensen werk. Een van hen was de bankwerker Gradus Elferink.
George Koper
Elferink trok na zijn in dienst treden de aandacht van de heer Koper, bijge
naamd 'de groote Georg van de Conrad', chef van het stukwerkbureau en
voorzitter van 'Willen is Kunnen' (wik), een soort personeelsvereniging.
Door dit voorzitterschap en zijn invloed bij het bepalen van het tariefgeld
had hij veel macht. Met Elferink kon hij aanvankelijk goed opschieten,
ondanks de weigering van Elferink om lid te worden van wik. Koper had
zelf enige tijd deel uitgemaakt van de socialistische beweging en Recht voor
Allen gelezen. Maar die tijd lag inmiddels ver achter hem.
Koper maakte bij zijn dagelijkse ronde door de fabriek altijd wel een
praatje met Elferink. Elferink schreef later: 'onze gesprekken hielden aan,
ze duurden langer en werden heviger'. Op de werf heerste een liberaal kli
maat. 'Oome' Piet Goedkoop ging daar prat op. Het bedrijf kende een Kern,
een soort ondernemingsraad, en de vakbeweging werd op het bedrijf toege
laten. De organisatiegraad was voor die tijd hoog. Het bedrijf kende een
eigen scheepmakersvereniging, die aangesloten was bij de anmb. De
scheepmakersvereniging bij Conrad telde rond de eeuwwisseling ruim 60
leden. Voorzitter was M. de Braai, werkman bij Conrad, lid van de gemeen
teraad van Haarlem en bekend christelijk voorman. De verzuiling had toen
in de vakbeweging nog niet zo sterk doorgewerkt.
Elferink had zich al bij de anmb aangesloten voordat hij bij Conrad
kwam werken. Als vakbondsman werd hij gekozen in de 26 man sterke
Kern van het bedrijf.
De Kern
'De Kern is eene vereeniging uit het personeel der fabriek, door de
Directie opgericht met het doel om, zoo vaak als het haar wenschelijk
voorkomt, in overleg te treden met en voorlichting te ontvangen van
de tegenwoordigheid van het personeel, over vraagstukken die de
stoffelijke en zedelijke belangen van het personeel en den bloei der
fabriek raken'.
-113-
DRS. L.H. BRUG
