een amendement ingediend om de rol van de Kern bij het vaststellen van
zo'n reglement in de wet vast te leggen. Het SDAP-kamerlid F.W.N.
Hugenholtz reageerde op dit voorstel door te verwijzen naar de brochure
van Elferink.15) Hugenholtz kwam mede op basis van deze brochure tot een
negatief oordeel over het functioneren van de bestaande Kernen. In zijn
betoog verwees hij ook naar de Kern bij de gemeente Haarlem. Hij verzette
zich mede op grond van deze voorbeelden tegen het amendement Aalberse.
Hij concludeerde: 'Het groote gevaar van een kern acht ik juist, dat het een
schijn, een schim van een vertegenwoordiging is, waarachter de patroons
zich zullen verschuilen', om uiteindelijk vast te stellen: 'Zoo zal de kern -121-
worden een belemmering van de vakvereeniging'. 16) Hugenholtz bepleitte
dat vakbonden door ondernemingen erkend moeten worden als vertegen
woordigers van het personeel.
De lijn die Hugenholtz hier uitzet zal uiteindelijk de gangbare praktijk
worden. De wet van 1906 maakte het mogelijk cao's af te sluiten. Tien jaar
later werden in ons land de eerste landelijke cao's afgesloten. Geleidelijk
namen cao's de functie over van de reglementen.
Het reglement bij de werf Conrad
In zijn brochure beschrijft Elferink dat de anmb op 19 december 1900 een
vergadering belegde over 'de reglementen der Haarlemsche fabrieken;
inzonder die van Figee'. Op het reglement bij dat bedrijf was forse kritiek,
maar ook het reglement bij de werf Conrad moest het ontgelden. Op de
vergadering van 5 februari 1901 verdedigde G. Koper het reglement bij Con
rad.
De vergaderingen over de Haarlemse reglementen hadden tot resultaat
dat het reglement bij Figee werd aangepast. Dat leverde de bond onder de
arbeiders bij Figee veel extra leden op. Het reglement bij de werf Conrad
onderging onder druk van deze vergaderingen geen wijzigingen.
Over de inhoud van dat reglement komen we meer te weten door een
rapport uit 1905 van de sociaal-democratische studie-club.17) Hoe waren de
arbeidsvoorwaarden bij de werf Conrad?
Wanneer iemand in dienst trad bij Conrad moest hij een exemplaar van
het reglement ondertekenen. Een tweede exemplaar van het reglement
werd de werknemer meegegeven. In het reglement werden zaken geregeld
als indiensttreding, werktijden, fondsen, lonen, boetebepalingen en vakan
tie. In het reglement dat de arbeider kreeg uitgereikt stond zijn uurloon
vermeld. Dit uurloon kon worden verhoogd met toeslagen (stukloon). Ver
der kreeg men extra betaald bij overwerk (na 20.00 uur) en bij nachtarbeid
(na 22.00 uur). Ook zondagsarbeid leverde een extra toeslag op.
DRS. L.H. BRUG
