De kranten die in de oorlogsjaren bovengronds waren gebleven, kregen
in 1945 een publicatieverbod.51 Ze hadden tussen 1940 en 1945 alleen kun
nen verschijnen als ze zich hielden aan de strakke censuur. Doorgaans kre
gen ze in de loop der oorlogsjaren een Duitsgezinde hoofdredactie. Journa
listen die te lang hadden meegewerkt, kregen een werkverbod, maar er
waren uitzonderingen voor hen die konden aantonen dat ze ook aan de
illegale pers hadden meegewerkt. Ervaren journalisten waren schaars. Dat
is ook af te lezen aan de leggers van de illegale kranten en hun legale opvol
gers zoals die worden bewaard in de archieven.6'
-126- De Telegraaf' kwam pas in september 1949 terug. De beide vooroorlogse
neutrale lokale kranten, Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche
Courant, waren in 1942 op last van de bezetter samengevoegd tot Haar
lemsche Courant. Het duurde tot juni 1945 voor het bedrijf op Grote Hout
straat 93 als Haarlems Dagblad de uitgave 'gezuiverd' mocht hervatten.
Robert Peereboom werd de onverdachte hoofdredacteur, want hij had al in
december 1941 de krant verlaten. Peereboom weigerde toen verantwoorde
lijkheid te nemen voor een door de toenmalige overheid verplichte opname
van een prent over 'De verkwanseling van Suriname' en trad daarom af.8'
De prent werd wel afgedrukt. De Nieuwe Haarlemsche Courant kon al di
rect op 7 mei 1945 op Smedestraat 5 aan de slag onder hoofdredactie van
mr. L.G.A. Schlichting, ook onverdacht want hij was door de bezetter in
1943 als hoofdredacteur van De Tijd afgezet. De Nieuwe Haarlemsche
droeg een overtuigend waarmerk voor zuiverheid in vaderlandsliefde: de
krant was in 1941 door de Duitsers verboden.9' Het blad liet geen enkele
twijfel over de rooms-katholieke gezindheid: twee bisschoppen, |.P.
Huibers (van Haarlem) en dr. J. de Jong (aartsbisschop van Utrecht), vul
den op 7 mei 1945 20% van de eerste voorpagina. Daarin pleitten zij merk
waardigerwijs vooral voor de herverschijning van het rooms-katholieke
landelijk dagblad De Tijd, dat tot ver in 1944 had doorgewerkt en nu door
een verschijningsverbod van het Militair Gezag was getroffen. Mgr. De
Jong verduidelijkte dat hij in de oorlogsjaren juist had aangedrongen op
doorwerken met De Tijd. Zijn collega Huibers betoogde dat De Tijd dan
wel veel Duitse propaganda had moeten slikken, maar 'daarom verheugden
Wij Ons, dat nog op deze - zij het dan negatieve - wijze de Katholieken
voor het lezen van gevaarlijke lectuur werden behoed'. Het (socialistische)
Volk was in de oorlog volledig in nazistische handen geraakt, maar de ap
paratuur mocht door een onbesmette redactie onder de nieuwe naam Het
Vrije Volk worden gebruikt. Dus ook door de redactie van de Haarlemse
editie van die krant, die het Arbeiderspers-gebouw Kruisstraat 47 betrok.
Voor Trouw (Gedempte Oude Gracht 84), Het Parool (Grote Houtstraat
148), De Waarheid (Schoterweg 20) en De Patriot (aanvankelijk Ged. Oude
Haerlem Jaarboek 1996
