Haarlem, na twee jaar lang ondergronds te zijn verschenen, legaal kan wor
den gedrukt en verspreid'.
De Patriot voldeed aan de voorwaarden voor verschijning op grond van
het Tijdelijk Persbesluit, dat de regering in Londen op 4 september 1944
had afgekondigd:17' elke uitgave was zonder toestemming van een in te stel
len perscommissie verboden, maar daarvan werden de illegale bladen uit
gezonderd en ook de bladen die voor 1 januari 1943 waren gestopt. Het be
tekende dat het Haarlems Dagblad - ooit in 1883 opgericht door Jan
Michiel Bomans, de grootvader van Godfried - in 'de wachtkamer' werd
gezet.18' De rooms-katholieke Nieuwe Haarlemsche Courant was, zoals ge
zegd, al in 1941 door de Duitsers verboden en mocht dus wel her-
verschijnen, maar dat was een concurrent die de mensen van De Patriot
niet vreesden. Zij richtten zich immers op het 'algemene publiek'. Martinot:
'Wij hebben toen tegen elkaar gezegd: wij zijn nu de krant van Haarlem'.
Hij vertrok na een maand naar het Militair Gezag en werd later hoofd van
het persbureau Aneta in Batavia, daarna hoofdredacteur van het anp en
eindigde zijn carrière als hoofd van het Philips Persbureau.
Waarom werd Korsten directeur, terwijl hij tot de groep van zeer
schaarse geroutineerde journalisten behoorde? Jan van Baarsel, die Pa
triot-redacteur voor IJmuiden werd, wist het antwoord. Korsten was naar
het oordeel van de perszuiveringscommissie in de oorlogsjaren veel te lang
bij de foute Haarlemsche Courant blijven werken en werd aanvankelijk
voor zeven jaar 'uitgezuiverd'. Dat vonnis is later herroepen. Op grond van
zijn illegale verdiensten is hem toen alle schuld kwijtgescholden. In de
commerciële sector werd Korsten onwennig bijgestaan door een chef abon
nementen die een carrière bij de gemeentereiniging achter de rug had, en de
exploitatie kwam in handen van een voormalige automatiekbediende. Het
werk in het krantenvak viel deze commercieel onervarenen zwaar.
Het was een wilde tijd, die eerste maanden na de bevrijding. De drank
vloeide zeer, bij enkele personeelsleden tot diep in de nacht. Voormalige
collega's herinneren zich dat de huismeester van De Patriot zuchtend en
plichtsgetrouw de hal aandweilde om de bezoekers van de volgende dag
een redelijk aanzien te verzekeren.
De naar schatting 10.000 tot 15.000 lezers kregen gespierde taal onder
ogen. Ik vond in de leggers een rechtbankverslag tegen een wA-man terug,
dat ik met terugwerkende schaamte herkende als van mijn 20-jarige hand:
'De verdachte is het kleine pedante mannetje uit de [vermelding van
straat en huisnummer], dat in zijn glorietijd de lachlust van de buurt
bewoners opwekte als hij met zijn te grote pet over het magere ge
zichtje trotsch, als ware hij de leider zelf, door de stad fietste'.
KEES SIPKES
