waardoor na zijn dood zijn weduwe bescheiden maar onbekrompen
kon leven. Mijn grootmoeder Cornelia van Raay [1806-1893], de
dochter van den bakker te Lent, was 20 jaar toen zij met mijn grootva
der trouwde. Hij en zijn vader waren niet katholiek maar protestant;
zij echter katholiek en alle kinderen werden in deze laatsten kerkleer
grootgebracht.5) Hun aantal was 10, vijf jongens en vijf meisjes, en mijn
vader, geboren in 1828, was de oudste.'6)
Naar Indië
Terug bij ons eigenlijke onderwerp: Hendrik Leonard Janssen van Raay.
Hendrik begon zijn carrière als ambtenaar van de post- en telegraafdienst,
onder andere in Utrecht en 's-Gravenhage. Hij deed het daar bijzonder
goed en in 1855 werd hij uitgezonden naar Nederlands-Indië om daar te
gaan werken bij de dienst Gouvernements Electromagnetische Telegrafen.
De afdeling telegrafie was toen in opbouw. Sinds de invoering van morse
(1844) had deze communicatievorm een grote vlucht genomen. Voor zowel
het binnenlands bestuur van Indië als voor de contacten tussen de kolonie
en het moederland was de telegraaf een uiterst nuttig middel. De eerste
elektromagnetische telegraaf op Java kwam daar, mede door toedoen van
Hendrik Janssen, in 1856. Reeds in 1861 werd Janssen benoemd tot waarne
mend 'hoofdingenieur, chef van de afdeling Telegraphie' op een maandsa
laris van 800 gulden (twee jaar eerder verdiende hij nog 300 gulden).7'
Op donderdag 11 oktober i860 was Hendrik in Batavia getrouwd met
Johanna Florentina Broese van Groenou. Uit het huwelijk kwamen tussen
1862 en 1878 acht kinderen voort. Johanna Florentina was geboren te Kam
pen op 24 juli 1836 als dochter van de dekenfabrikant Arent Broese van
Groenou en Wilhelmina Stefania Albertina Jalink. Haar ouders waren in
de jaren vijftig naar Indië gegaan, waar vader Broese onder meer lid van de
Weeskamers van Padang en Makassar was.
Na zeven tropenjaren ging de gezondheidstoestand van Hendrik Jans
sen achteruit, zodat hij in maart 1862 twee jaar verlof kreeg. Hij reisde met
vrouw en zoontje naar Nederland en streek in Lent neer, waar in juni 1863
een dochtertje het levenslicht zag. December 1864 arriveerde het gezin
weer in Nederlands-Indië, waar Hendrik op wachtgeld werd gezet. Pas in
november 1871 werd Hendrik Janssen benoemd tot 'hoofdingenieur, chef
afd. telegrafie in Nederlands-Indië'. Wat hij tussen 1864 en 1871 deed, is op
zijn conduitestaat niet vermeld. Hij was in elk geval betrokken bij de begin
periode van de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij (nis). Zo
werd hij in 1871 genoemd als 'lid van de commissie der Nederlandsch-Indi
sche Spoorwegen'.8) De nis ontstond midden jaren zestig als een particu-
P.M. KERNKAMP
