Een teken aan de wand
Schouwen* en behangsels in Haarlemse regentenkamers
1648-1795
Inleiding
De Haarlemse hofjes, die in 1888 door Allan al opgenomen zijn in zijn Ge
schiedenis en beschrijving van Haarlem, vormen tegenwoordig een
beeldbepalend onderdeel van de stad, dat bij stadswandelingen zelden
wordt overgeslagen. De architectuur van de toegangspoortjes en van de
regentenhuizen, alsmede de besloten ligging van de huisjes rondom een
binnenhof, verwijzen naar het rijke sociaal-historische verleden van
Haarlem.
Tussen 1648 en 1790 is een reeks van Haarlemse hofjes gesticht, waarvan
het bijzondere is dat de regentenkamers in uiteenlopende modestijlen nog
geheel of ten dele intact zijn. De vraag dringt zich op in hoeverre de diverse
oorspronkelijke interieuren van regentenkamers een weerschijn zijn van
een speciale periode in de meer algemene Haarlemse wooncultuur.
Literatuur over de aparte hofjes is in een aantal gevallen ruim voorhan
den. De nadruk ligt hierin op de geschiedenis en de architectuur, maar niet
in alle gevallen is tevens aandacht aan de interieurkunst van de regenten
kamers besteed. Alleen de regentenkamers van de Hofjes van Staats en
Noblet en het Vrouwe- en Antoniegasthuishofje kwamen in eerdere
publicaties mede aan bod, terwijl er een uitgebreid artikel over de regenten
kamer van het Teylershofje is. 2> Van andere regentenkamers, zoals die van
het Frans Loenenhofje en het Hofje van Oorschot, zijn tot dusver geen uit
gebreide gegevens gepubliceerd. De goed bewaard gebleven hofjes
archieven blijken echter wel degelijk mogelijkheden te bieden om onder
zoek naar de oorspronkelijke inrichting te doen.
Wij hebben een viertal regentenkamers onderzocht, namelijk die van het
Vrouwe- en Antoniegasthuishofje, het Hofje van Staats, het Hofje van
Noblet, het Hofje van Oorschot en het Frans Loenenhofje. Hiernaast wordt
kort aan de regentenkamer van het Teylershofje gerefereerd, waarnaar wij
zelf geen onderzoek hebben gedaan. Deze regentenkamers hebben wij ver
geleken met enkele bewaarde interieurs uit Haarlemse woonhuizen uit de
zelfde periode.
A.H.M. SCHOOTS-TIMMERMAN EN L. ZENHORST
A.H.M. SCHOOTS-TIMMERMAN EN L. ZENHORST
