De motie was uitermate belangrijk. In Bornwaters visie op een volks
huisvestingsbeleid diende de gemeente niet zelf woningen te bouwen, maar
samen te werken met woningbouwverenigingen. Haar rol zou dan moeten
bestaan uit het aankopen van bouwgrond om die vervolgens aan een
woningbouwvereniging in erfpacht af te staan, het aanleggen van straten of
de financiering van de riolering. De gemeente diende dus een initiërende
rol te vervullen. Anders zouden de volkshuisvestingsplannen gedoemd zijn
te mislukken, zo meende Bornwater.
Woningbouwvereniging Bloemendaal
Verder ging tevens een stimulerende werking voor een volkshuisvestings
beleid uit van woningbouwvereniging Bloemendaal. Niet in de laatste
plaats omdat het raadslid Bornwater voorzitter was van deze eerste
woningbouwvereniging die in 1915 in Bloemendaal werd opgericht. Haar
doelstellingen, zoals haar naam reeds aangaf, werden uitsluitend in die ge
meente uitgeoefend. 35> Deze vereniging verzocht in een rekest (verzoek
schrift) de gemeente 'zoodanige besluiten te nemen dat zoo spoedig doen
lijk, ook voor de werklieden, in onze gemeente behoorlijke, hygiënisch
ingerichte woningen beschikbaar komen'. 36> De woningbouwvereniging
hoopte zo een principiële beslissing over de bouw van arbeiderswoningen
uit te lokken. De burgemeester deelde daarop de raad mee dat het college
van b w instemde met het voorstel om 'zo spoedig en zo krachtig moge
lijk' mee te werken aan de verbetering van de volkshuisvesting. De verant
woordelijkheid voor bouwplannen legde burgemeester Bas Backer bij de
woningbouwverenigingen. De woningbouwvereniging Bloemendaal bleef
overigens niet de enige.
Door het subsidiestelsel van 1901 leidde de Woningwet ook in een kleine
gemeente als Bloemendaal tot de oprichting van meerdere woningbouw
verenigingen, al dan niet op confessionele leest geschoeid. Enkele jaren na
de oprichting van de niet-confessionele woningbouwvereniging Bloemen
daal werd vanuit socialistische hoek de woningbouwvereniging Bloemen-
daal-Noord gesticht (1918).37)
De eerste woningwetbouw in tuinwijkachtige opzet
Naast de Bloemendaalse arts, raadslid en voorzitter van woningbouw
vereniging Bloemendaal, J.Th. Bornwater, was ook de Overveense post
directeur F. van Twisk betrokken bij de realisatie van het Tuindorp-project.
Beiden voerden reeds een lange strijd in hun pogingen om de volkshuisves
ting in de gemeente Bloemendaal te verbeteren. Om hun doel te bereiken
HENRI SPIJKERMAN
