vakken' gegeven. Dit gebeurt onder leiding van niemand minder dan ir.
J.M. de Casseres.63) Als stedenbouwkundige in dienst van de gemeente
Eindhoven en auteur van een vooruitstrevend boek over moderne steden
bouw, heeft deze een grote reputatie opgebouwd in de vakwereld.64) Nu is
hij werkeloos. Verder wordt er een algemene bibliotheek ingericht waar
boeken kunnen worden geleend, want ook openbare leeszalen zijn voor de
joden inmiddels verboden terrein. Een verzoek om een tapvergunning -
joden mogen geen cafés en restaurants meer bezoeken - wordt door het
stadsbestuur echter afgewezen.65)
Voor de jeugd komt er een jeugdsjoel, onder leiding van ambtenaar
Jacobs. Zo'n 60 a 70 kinderen bezoeken de geïmproviseerde mini-syna
goge. 66) In het voorjaar van 1942 wordt op de binnenplaats achter het ge
bouw ook nog een speelplaats voor de kinderen aangelegd, wat door het
bestuur van de gemeente als 'een noodoplossing' wordt beschouwd. De
onmisbare zandbak wordt gemaakt door leerlingen van de timmercursus,
onder toezicht van Peereboom.67> En als sprake is van de oprichting van
een joodse Fröbelschool denkt men ook nu weer aan huisvesting in het
gemeentegebouw, aangezien het Haarlemse stadsbestuur geen lokalen be
schikbaar wil stellen. Wel is het daarvoor nodig dat er kinderwasbakken,
kinder-w.c.'s en andere speciale voorzieningen worden aangebracht.6S)
Als gevolg van het intensievere gebruik krijgt het gemeentegebouw het
steeds zwaarder te verduren.691 De synagoge is er overigens nog slechter
aan toe. Want in mei 1942 merkt een van de kerkeraadsleden op dat de ge
bouwen van de joodse gemeente 'er vreeselijk slecht onderhouden uitzien,
vooral de synagoge 70)
Het verhaal van het gemeentegebouw in de oorlogstijd loopt dan op zijn
eind. Op zondag 6 september 1942, 's ochtends om half elf, komt de kerken
raad aan de Lange Wijngaardstraat bijeen voor een onverwachte vergade
ring. De voorzitter, Chapon, opent de vergadering en leest het volgende
voor:
'Ik heb u, heren leden van de kerkeraad, in deze zitting bijeengeroe
pen, wegens de zeer ernstige gebeurtenissen die in onze gemeente
hebben plaatsgevonden. Zij zijn u niet onbekend. Daarom zou het
geen zin hebben ze weer in woorden te herhalen, woorden, die toch
onvoldoende weergeven hoe vreselijk alles is geweest.'7l)
Chapon vervolgt dan met een zeer tragisch en schokkend relaas van de
deportatie van Haarlemse joden vanaf het goederenstation bij de Wester
gracht, op 25 augustus. Hij besluit zijn redevoering, die hij met opzet voor
het nageslacht in het notulenboek laat vastleggen, met een gebed. Het
Haerlem Jaarboek 1998
