uitgeschreven, luidt de tekst op de klok als volgt:
Ghi heren machtich
Blif een drachtich
En volch de reden.
Doe di dat
So sel u stat
Staen in vreden.12*
Het opschrift eindigt met het jaartal en de naam van de klokkenmaker:
Mcccclxxiii Steven Butendyc maecket.13'
De interpretatie van de mededeling op de klok levert weinig moeilijkhe
den op. Stadsbestuurders worden opgeroepen eendrachtig te zijn en hun
verstand te gebruiken. Doen ze dat dan bewaren ze daarmee de vrede in
hun stad.
De spreukstrofe werd in 1482 opnieuw gebruikt door Steven Butendijc,
toen hij een klok vervaardigde voor de Heilige Catharina Kerk (thans Ne
derlands Hervormde Kerk) in Brielle (Zuid-Holland) (0 186,5 cm)- Te
midden van een paar andere Middelnederlandse opschriften luidt de
tekst daar als volgt (de verschillen met de klok in Haarlem zijn onder
streept)
Ghi heren machtich
Blift een drachtich
En volcht de reden.
Doe di dat
So sel u stat
Wel staen in vreden.14'
De begrippen eendracht en verstand duiken regelmatig op in teksten
waarin stadsbestuurders aan hun plichten worden herinnerd. Vroege
voorbeelden van het eerste treffen we aan in de eerste helft van de veer
tiende eeuw, onder meer in werken die tot de Antwerpse School worden
gerekend (de dichtende stadsklerk Jan van Boendale was daarvan de
beroemdste exponent).15' En vrede was vanzelfsprekend een essentieel
begrip in de ogen van stedelingen: kooplieden en handelaren hadden
baat bij een gepacificeerde leefomgeving.
In 1471 tekende Steven Butendijc voor de 2600 kilo wegende Banklok
in de Buurtoren te Utrecht (0 166 cm).l6) In dat jaar was de oude klok
WIM VAN ANROOIJ
