Haarlemse stadsuitbreidingen van de jaren vijftig en zestig. Schalkwijk
vindt hij 'stedebouwkundig interessant, maar bouwkundig matig.' De
overheid heeft een te dikke vinger in de pap gehad, zegt hij. 'Er is teveel
door de schoonheidscommissie en het gemeentebestuur aan gedokterd.
Als men gewoon de architect zijn gang liet gaan, zou er veel meer varia
tie zijn.' Hij vertelt 'erg' te hebben
'gepleit voor variatie in openheid en beslotenheid in de nieuwe wij
ken. Als je in oude steden een groot plein ziet of een brede boule-
-204- vard, dan is dat pas aardig als er zo'n klein zijstraatje naast is. In
Schalkwijk, Delftwijk, Sinnevelt, is het allemaal royaal, open, een
beetje winderig. Dat opene is prachtig, maar het wordt pas interes
sant als er een beslotenheid naast is. Dat is niet gebeurd en dat vind
ik wel erg jammer.'
Een ander punt van zorg vormde de woningdifferentiatie in Schalkwijk.
Van Velsen heeft zich hier direct mee bemoeid. Mede dankzij hem, zegt
hij, is de verhouding tussen eengezins- en flatwoningen daar van 17-83
procent veranderd in 40-60 procent. Op die manier kon een meer 'men
selijke architectuur' worden bewerkstelligd.
Ook in meer concreet opzicht denkt hij na over de stedenbouwkundi
ge ontwikkeling van Haarlem. Zo treedt hij in juni 1950 naar buiten met
een plan voor een zakencentrum op de plaats van de te slopen fabrieks
hallen van Beynes aan het stationsplein. Ondernemingen die nu nog kan
toor houden in bijvoorbeeld Amsterdam zouden hier dan in kunnen trek
ken, betoogt hij. De ligging vlakbij het station zou ook voordelig voor
bedrijven elders in het land kunnen zijn om zich in Haarlem te vestigen.
Bij het artikel waarin hij zijn ideeën uit de doeken doet is een schets van
zijn hand geplaatst van twee hoge, joyeus vormgegeven kantoorgebou
wen met cafés en vergaderzalen op de begane grond en kantoren op de
verdiepingen. Tussen de gebouwen heeft hij een weids plantsoen in
gedachten. Als in 1968 de nieuwbouwplannen voor een 16 verdiepingen
hoog flatgebouw aan het stationsplein - van de Rotterdamse architect
Herman Bakker, gemaakt in opdracht van Philips Pensioenfonds - een
maal bekend zijn, houdt hij zijn hart vast. Hij vreest dat bezuinigingen op
de architectuur zullen leiden tot een gebouw van onvoldoende architec
tonisch niveau.20' Het complex dat uiteindelijk gerealiseerd is aan het
Stationsplein toont dat zijn angst terecht was. Nu er in onze tijd serieuze
gemeentelijke plannen circuleren voor een reorganisatie van het sta
tionsplein en ook de opzet van een nieuwe gemeentekantoor bij het sta
tion, lijkt hij, ruim 30 jaar na dato, alsnog zijn zin te krijgen.
Haerlem Jaarboek 1999
