Er was echter nog een andere bron waarop Brouwer zich beriep. Vol
gens hem was dat een brief van een burgemeester van Hasselt aan zijn
correspondent in Haarlem. De schrijver van die brief had over de zaak
van Matthijs en de dominee niets dan 'gemene geruchten' gehoord, wilde
er meer van af weten en bezocht haar in gezelschap van zijn vrouw.
Nadat ze stevig op haar hadden ingepraat, vertelde Matthijs uiteindelijk
het volgende verhaal. Twee dagen na de begrafenis van Durers vrouw had
deze 's avonds vier uur lang bij haar aangedrongen en haar uiteindelijk
verleid om met hem de nacht door te brengen en 'seksuele conversatie' te
hebben. Jantien Matthijs had daarna uitstekend geslapen, maar Durer
vertelde haar de volgende morgen een onrustige en benauwde nacht te
hebben doorgebracht. Het was hem te moede alsof de kamer en de bed
stede vol duivels waren geweest.18'
Dit verhaal leidde tot een zeer emotionele ontboezeming van Durer.
Wat voor beest dachten ze wel dat hij was? Zijn vrouw was jong, mooi,
vriendelijk, verstandig en godzalig geweest; zij vertegenwoordigde het
beste wat hem ooit was overkomen en ze stierf volkomen onverwacht,
hem met een lief jongetje van vier weken achterlatend. Zijn vader lag in
die tijd in Hamburg dodelijk ziek te bed en overleed drie weken na de
dood van zijn echtgenote.
'lek met alle dese zware droeffenissen en rampen te gelijck beset
ende omcingelt soude mijne gedachten nu noch hebben laten gaen
op Hoeren-lust en dat noch by na waerme Bedde van een soo lieve
Echt-genoot besmet met mijne Dienst-maegd en wel den tweeden
dagh na hare Begrafenis gelijck die onbeschaemde Menschen haer
niet ontsien sulcke Boordeels-Praet voor kuysche Ooren in open
baren Druck te stellen. De Heere schelde u, Satan! De Heere
schelde u!'.19'
Hiermee is een vrij volledig overzicht gegeven van het 'bewijsmateriaal'
waarmee het consistorie zocht de 'saec van de meyt' te onderbouwen.
Merkwaardig is het wel, dat geen der verklaringen, van wie dan ook, ver
meldt of Jantien Matthijs nu werkelijk zwanger was. Ook bij de verdere
afwikkeling van de affaire, die nog ruim een jaar in beslag zou nemen,
horen we daar niets meer over.
Durer zou de zaak betreffende zijn eer en goede naam, die door deze
beschuldigingen en verklaringen te grabbel was gegooid, uiteindelijk voor
de schepenbank brengen. Als poorter van de stad Haarlem was dat zijn
goed recht. Maar volgens de regels van de Lutherse kerk in Nederland
was ook het college van gedelegeerden bevoegd een uitspraak te doen
Haerlem Jaarboek 1999
