voortaan niemand meer van de kerkbanken te weren en 'In 't ommegaen
voor de bediening van 't Avontmaal alle en ygellijck aan te spreeken en
niemand weetende voorbij te gaan'.44' Dit besluit staat opgenomen in
dezelfde alinea van de kerkenraadsnotulen waarin tevens de eerder ver
melde voorstellen staan. Het lijkt dus zonneklaar wie tot dan van de
kerkbanken en het Avondmaal geweerd werden.
Hoewel Wilkens hiermee niet precies het mandaat kreeg dat hij meen
de nodig te hebben, ging hij toch in gezelschap van Taddel op bezoek bij
een delegatie van volgelingen van Durer ten huize van Francois Stothart.
Zij verklaarden zich tot hereniging bereid als er van de kansel werd ver
klaard dat men elkaar over en weer vergiffenis gaf voor elkaar aangeda
ne beledigingen. Desgevraagd verklaarden de dertien aanwezigen aan de
predikanten, hoofd voor hoofd, 'qualick' gedaan te hebben. Op 13 april
behandelde de kerkenraad die voorstellen. Vergiffenis geven bleek geen
probleem, maar vanaf de kansel verkondigen dat men ook vergiffenis
vroeg voor beledigingen aan het adres van de andere partij was duidelijk
een brug te ver. Dit werd met grote meerderheid afgewezen. Overigens
behoorden Taddel en Brouwer opnieuw bij de voorstanders.45' Over hen
was dus de mildheid vaardig geworden na het vertrek van de steen des
aanstoots Hieronymus Durer.
De volgelingen van Durer namen hiermee waarschijnlijk geen genoe
gen. Ruim een jaar later, op 15 juli 1686, verscheen de Amsterdamse pre
dikant Weslingh in de kerkenraad, die opnieuw een poging had onder
nomen de partijen met elkaar te verzoenen. Ook nu weer strandde die
poging op de onwil van de kerkenraad vanaf de kansel om vergiffenis te
vragen voor aangedane beledigingen. Daarna zwijgen de notulen verder
over deze kwestie zodat het in de rede ligt aan te nemen dat de zaak daar
na verwaterde.
Laten we dit artikel besluiten met een pikante bijzonderheid die in de
notulen van de kerkenraad voorkomt. Die hield op 21 juni 1686 een grote
vergadering ter voorbereiding van de landelijke synode. Ter tafel lagen
vele voorstellen van andere gemeenten. Daaronder een voorstel van Den
Haag en Leiden om de Formula Concordiae in het Nederlands te verta
len. De Haarlemmers waren van harte voor, onder meer omdat de
'Voorstanders' onder andere verouderde term voor leden van een
bestuur) dan beter hun plicht konden vervullen om te oordelen over de
leer die de predikant verkondigde!
JAAP VOGEL
