Argeloos geplaatst
De theekoepel Vaartzicht, de Firma C.G. van Tubergen
en de Camera Obscura
Al spoedig na het verschijnen van Hildebrand's Camera Obscura in 1839 -51-
werd er hevig gespeculeerd over de personen en plaatsen die werden be
schreven. Blijkbaar had Beets de juiste toon getroffen met zijn beschrij
vingen, want in het nawoord bij de tweede druk schreef hij al dat hem
van vele zijden voorbeelden werden aangewezen, die voor de beschreven
personen model zouden hebben gestaan. Die voorbeelden werden door
hem telkens ten stelligste ontkend want zijn chambre obscure werd 'arge
loos geplaatst' zoals hij in hetzelfde nawoord schreef. Het voorwoord bij
de Camera van Anonymus (Beets zelf) wees hier al op.
Ook bij de locaties die Beets noemt zijn veel vraagtekens geplaatst.
Haarlem, de Haarlemmerhout en Leiden spreken voor zich. Andere
plaatsen blijven echter zonder aanduiding. En in het opstel Een Oude
Kennis spreekt Hildebrand op het laatst zelfs over 'de stad die ik nooit
noemen zal'. Over dit opstel hebben vele Haarlemmers zich nog lang illu
sies gemaakt. De theekoepel Vaartzicht aan de Leidsevaart te Haarlem,
op het terrein van de voormalige kwekerij van C.G. van Tubergen jr, werd
nog lang gehouden voor de 'zeegroene koepel' uit Een Oude Kennis waar
Buikje dokter Deluw en zijn gezin in grote wanorde aantrof. Waarop
deze toeschrijving werd gebaseerd is nooit duidelijk geworden. Beets zal,
als veel schrijvers hebben gedaan en nog doen, elementen uit de werke
lijkheid hebben genomen en deze hebben verwerkt in zijn opstellen. Het
dagboek van Beets biedt op dit punt ook geen houvast. Hoewel Deluw's
koepel waarschijnlijk fictie is, loont het de moeite dit onderwerp eens
extra onder de loupe te nemen.
De firma Van Tubergen
Op een kaart uit 1836 getiteld Nieuwe Kaart van Haarlems Schone Om
streken van F.J. Nautz vinden we aan de Leidsevaart een aantal buitens
en tuinen, met namen als Schoon Zigt, Stad en Vaart, Mijn Genoegen,
Vaartzicht en Zwanenburg. En in de zgn Pui-boekjes uit die jaren wordt
regelmatig melding gemaakt van geveilde buitens en 'plaisir-tuynen' met
G.L. SLIEKER
