seis langs de perrons bediend. Er was een elektropneumatische sein- en
wisselbediening van een deel van het emplacement vanuit deze post.
Bovendien beheerste deze post door middel van blokvensters de neven-
posten. Op de begane grond zetelde een telegraafbureau en op de eerste
verdieping was het kantoor van de stationschef gevestigd.
Het middenperron wordt aan noord- en zuidzijde afgesloten door
twee minder opvallende gebouwen die voor het dienstdoende spoorweg
personeel zijn bestemd.48' Maar ook hier kan men Jugendstil-elementen
herkennen. Over het geheel beschouwd is het stationscomplex sterk beïn
vloed door de ideëen van Berlage.4"» De verschillende Art Nouveau stijl
kenmerken zorgen onmiskenbaar voor een esthetisch mooier geheel. Zo
ziet men in de zijgevel van de zuidelijke perrongebouwen een toonaan
gevend tegeltableau van een zeilschip en diligence, die de oude tijd moe
ten verbeelden.
Het hoogtepunt in de tegelkunst werd in de periode van 1895-1905 (het
'fin de siècle') bereikt. Fabrikanten als de befaamde Haagse plateelfabriek
Rozenburg en de Plateel- en Aardewerkfabriek Holland in Utrecht waren
de leveranciers van diverse tegeltableaus voor het Haarlemse stationsge-
bouw.5°' De betekenis van de industrialisatie drong in sterke mate door in
de keuze van de afbeeldingen. Zo siert een tegeltableau van een smederij
met de enorme afmetingen van maar liefst 320 x 585 cm. de linker zijwand
van de centrale stationshal. Voor het ontwerp van dit tableau tekende
D.P.J. de Ruiter (1872-1947), hoofd van de schildersafdeling bij de Ko
ninklijke Porcelein- en Aardewerkfabriek Rozenburg in Den Haag. Maar
ook de landbouw werd veelvuldig als inspiratiebron gebruikt. Aan de
rechterkant van de ingangshal is boven de loketten van de kaartjesver
koop een tweede tableau van reusachtige afmetingen uit het atelier
Rozenburg in de wand verwerkt met het romantische tafereel van een
boer die aan het ploegen is.
Afbeeldingen van dieren zijn een gewilde voorstelling op diverse, wat
kleinere, tableaus, zoals bijvoorbeeld een haan met aan weerszijden twee
vliegende zwaluwen, die zowel aan de noord- als de zuidgevel van het
seinhuis zijn aangebracht. Ter contrast is in de westgevel een afbeelding
van een inktpot met schrijfgerei opgenomen. Bij het 100-jarig bestaan van
de spoorwegen in 1939 is onder het bestaande tableau in de zuidgevel een
tweede aangebracht, dat is aangeboden door de stationskruiers. Een
ander tableau met een stoomlocomotief en het nieuwste treinstel van
voor de Tweede Wereldoorlog is geschonken door de Bond van gepen
sioneerde spoorwegambtenaren. Het is ontworpen door Jaap Gidding
(1887-1955) en vervaardigd door Goedewaagen's Koninklijke Holland-
sche Aardewerkfabriek in Gouda.
Haerlem Jaarboek 1999
