wat een armoede en schamelheid hebben we ons laten welgeval
len? Het verleden werd een 'verkeerd verleden', iets waar we voor
al niet naar terug moesten, iets waar we dan ook weinig aan had
den om richting te geven aan ons leven. Godfried Bomans bij
voorbeeld verafschuwde een deel van zijn rooms-katholieke jeugd
en voelde achteraf 'een hevige drift' tegen de kerk die hem met al
die sexuele geboden en vooral verboden had beknot: 'we zijn bela
zerd'. Maar tegelijkertijd wist hij dat daarmee ook veel verloren was
gegaan en betreurde hij dat er zelfs geen 'brandgangen naar het ver
leden, het innige en vertrouwde' waren overgebleven.4'
Dit is slechts één voorbeeld, maar zo waren er meer. In het alge
meen kan worden vastgesteld dat in de jaren zestig de vanzelfspre
kende band met het verleden werd doorgesneden. Dat verklaart
ook de sterke a-historisering van het parlementaire debat, wat ove
rigens ook een gevolg was van het feit dat kamerleden niets meer
van geschiedenis afwisten, zoals bleek bij het proefwerk dat het
Historisch Nieuwsblad hen eind 1996 afnam, met als gemiddeld cij
fer een 4+.5'
Maar dit alles is geen voldoende verklaring. Dat er meer aan de
hand is blijkt vooral uit het feit dat het geen typisch Nederlands
verschijnsel is. In tal van landen maakt men zich grote zorgen over
de geringe historische kennis. Wie daar een klein onderzoekje naar
wil doen kan het best de zoekterm 'historical ignorance' intikken
op Google en de klachten stromen dan binnen. En dat zou er wel
eens op kunnen wijzen dat er niet alleen nogal wat mensen zijn die
domweg niet zo geïnteresseerd zijn in geschiedenis, maar vooral
ook dat het een erg moeilijk vak is. Het verleden is lang en bevat tal
van jaartallen, erg veel feiten en allerlei ingewikkelde voorvallen.
Ook bij een zekere belangstelling blijkt het toch erg ingewikkeld te
zijn om wat greep te krijgen op dat verleden. Wat zou daar aan te
doen zijn? Een verbetering van het kennisniveau kan niet gezocht
worden in het herstel van de verzuiling, kan enigszins worden
bevorderd door het geschiedenisonderwijs te verbeteren - al is dat
een werk van lange adem - maar het grootste effect kan wellicht
bereikt worden door systematisch na te denken over de manier
waarop historische kennis wordt aangeboden.
Voorplat van het boek In de ochtend
van het leven door Theo Thijssen, uit
gave Het Spectrum.
PIET DE ROOY 165
