sche traditie van prijsopdrachten in gegraveerde vorm werd tot in
de 18de eeuw gehandhaafd. Daarna ging men over op prijsopdrach
ten in een groter formaat, waarop ook het stadswapen van Haarlem
stond afgebeeld.
Deze prijsopdrachten dienden in zekere zin ook als getuigschrift.
Dit gold in het bijzonder voor de leerlingen die uit de hoogste klas
ad Academiam, naar de universiteit, werden gepromoveerd. Het
was in feite hun enige bewijs dat zij de Latijnse school met goed ge
volg hadden doorlopen. Immers zoiets als een landelijke eindexa
men heeft de Latijnse school nooit gekend met uitzondering van
1845-1849, toen Latijnse scholieren zich aan een staatsexamen
moesten onderwerpen.44'
Verslagen in de Boekzael
Vanaf 1736 werden met regelmaat onder de rubriek 'Schoolnieuws'
verslagen van promoties op Latijnse scholen opgenomen in de
Maendelijkse Uittreksels of Boekzael der geleerde Waerelt, het in
1692 door Petrus Rabus opgerichte tijdschrift voor letterkundige en
wetenschappelijke kritiek. Aanvankelijk werd volstaan met een
korte vermelding van de leerlingen die naar de academie waren be
vorderd. Later stuurden scholen dikwijls uitgebreide verslagen in,
compleet met de titels van de uitgesproken oraties en de namen
van alle bevorderde leerlingen. Zo raakte de geleerde wereld op de
hoogte van de schoolvorderingen, terwijl het voor de school zelf
ook een geschikt middel voor zelf-promotie was. Haarlem behoor
de tot de scholen die bijna altijd een verslag instuurden. Als een re
presentatief voorbeeld hiervan volgt hier het verslag van de promo
tie op 16 juni 1773, zoals opgenomen in de rubriek 'Academie- en
School-Nieuws'(p. 733):
"Nadat den 12 dezer alhier het gewoon Examen der Latynsche
Schooljeugd gehouden was, is den 16 de halfjarige Promotie in
de Fransche Kerk met veel plegtigheid geschied: by welke gele
genheid de wakkere en voortreffelyke Jongeling Daniël Joannes
Paré, Zoon van den Wel. Ed. Gestr. Heer en Mr. Jan Parvé, Raad
in de Vroedschap, Hoofd-Officier deze Stad, &c. &c. op een
allerbevalligste en zeer aangename wyze, voor een zeer groote
meenigte toehoorders, van allerly staat en rang, zyne Oratie
heeft gedaan, carmine elegiaco [in elegische dichtvorm], de Feli-
ci Artis et Naturae Connubio [Over het gelukkige huwelijk tus-
DR. J. SPOELDER
