Assendelft zal mogelijk vooral de aandacht voor de Mariaverering heb
ben meegespeeld bij zijn voorkeur voor het klooster Mariënhaven in
Warmond. Dat was aangesloten bij een groep cisterciënzer priorijen
die de intieme spiritualiteit van de Moderne Devotie combineerden
met het klassieke kloosterideaal van Bernardus van Clairvaux. Het cen
trum van deze groep kloosters, die bijna allemaal aan Maria waren ge
wijd, was Sibculo in Overijssel. De kloosterlingen kozen jaarlijks hun
prior of priores en deden niet aan lokale zielzorg. Zij verzorgden na
tuurlijk wel zielenmissen voor hun supporters. Sommige sponsors
werden in of bij het klooster begraven.18)
Bij de stichting van een cisterciënzer filiaal leverde het moeder
klooster doorgaans de eerste monniken. De eerste Portacelianen kwa
men dan ook uit Warmond. Broeder Gijsbert, oorspronkelijk uit Sib
culo, was al prior van Mariënhaven toen hij naar Heemstede werd
beroepen, eveneens als prior. Hij was in Warmond geprofest en stierf
op hoge leeftijd in de Duitse abdij Kamp, het moederklooster van de
Sibculo-groep. Als prior van Porta Celi heeft Gijsbert ongetwijfeld ook
de beperkte bewegingsvrijheid (de zogeheten 'clausuur') ingevoerd die
in 1462 in Mariënhaven werd ingesteld.19' Bij gebrek aan bronnen is niet
vast te stellen welke monniken met deze prior naar Heemstede mee
verhuisden. Alleen een Dirk van Delft staat zowel in Warmond als in
Heemstede als monnik te boek, maar volgens het dodenboek van Mari
ënhaven was zijn zoon IJsbrand van Voorhout daar monnik en hijzelf
rentmeester. Dirk van Delft schonk Mariënhaven onder meer twee
glasramen.
Het dodenboek van Mariënhaven vermeldt nog dertig andere Porta
celianen, maar meestal zonder jaartallen.20' Enkelen zijn in externe
bronnen teruggevonden. Zo kwam prior Gijsbert in 1458 met de edel
man Jan van Heemstede overeen om het land tussen het klooster en het
Huis te Heemstede niet zonder Jans toestemming te kopen of te pach
ten. Het overlijden van prior Cornelis van Rotterdam is te dateren na
1494, toen hij een erfpachtzaak in Zoeterwoude regelde.21' Prior Jan
Verboutsz. (ook wel: Jan Barwoutsz.) toucheerde in 1486-1487 als der
tigjarige priester en monnik in Porta Celi een lijfrente van de stad
Haarlem.22' Een rouwbrief aan een zusterklooster meldt dat hij uit
Haarlem kwam en in 1508 als oud-prior overleed aan de pest. Hieraan
bezweken toen nog zeven monniken.23' De overleden oud-prior was
mogelijk familie van de monnik Verbout Hendriksz. die in 1459 als pro
curator van Porta Celi, dus namens de prior, een huis en erf in Delft ver-
HAERLEM JAARBOEK 2009
