kocht.24' Anders dan Jan Verboutsz. staat Verbout Hendriksz niet als
zodanig in het dodenboek van Mariënhaven: wel een priesterbroeder
Verbout die in een onbekend jaar als oudste monnik stierf in Mariën-
berg te IJsselstein, het moederklooster van Mariënhaven.25' Mariën-
berg, dat in 1395 was gesticht, was aangesloten bij de Sibculo-groep en
verbroederd met Porta Celi. Disgenoten van Porta Celi waren welkom
in IJsselstein en omgekeerd.26' Wie de sfeer in de eetzaal van de priorij
van IJsselstein letterlijk wil proeven, kan daar tegenwoordig weer te
recht. Het is nu een restaurant.
Net als in Warmond sloten zich ook in Heemstede lekenbroeders bij
de monniken aan. De melker Jan Jansz. verdronk bij een ongeval en
werd niet op het eigen kloosterkerkhof begraven, omdat dit toen nog
niet gewijd was, maar in Mariënhaven.27' Uit dit bericht weten we dat
Porta Celi aan melkveehouderij deed - en bovendien dat Jan Jansz. tus
sen 1455 en 1465 is gestorven. In dat laatste jaar werd de kerk van Porta
Celi ingewijd. Hierbij waren niet alleen de broeders uit Warmond uit
genodigd, maar ook abdis Elisabeth, de priores en een handvol zusters
uit de cisterciënzer abdij Maria ter Lede ofwel Leeuwenhorst in Noord-
wijkerhout. Hun rekening uit 1465-1466 meldt dat ze voor dit feest een
vat wijn van vijftig liter meenamen. Het grootste cadeau van Leeuwen
horst voor de nieuwe kerk was al een jaar eerder betaald: een glasraam.
De banden werden aangehaald toen de prior in 1470 de ernstig zieke
abdis Elisabeth bezocht en Elisabeths opvolgster Agnes van de Boek
horst tot Nortich het volgende jaar een bedevaart naar de Heemsteedse
priorij maakte, waarmee zij een aflaat verdiende.28' Dit is de enige ver
melding van Porta Celi als pelgrimsoord. In de Nederlandse Bedevaartda
tabank van het Meertens Instituut komt het niet voor.
Kloostereconomie
De economie van cisterciënzer kloosters, ook die van de Sibculo-
groep, was traditioneel gericht op zelfvoorziening. Cisterciënzers
waren geen stadse bedelmonniken zoals de dominicanen en de francis
canen.29' Hun eigen land moest de nodige granen, melk, wol en turf le
veren. Voor een grootgrondbezitter zoals Leeuwenhorst was dit geen
probleem. Dit klooster bezat in 1570-1571 bijna 1200 hectare land: ruim
vijftig hectare per bewoonster.30' Omstreeks dezelfde tijd bezat Porta
Celi ruim vijftig hectare eigen land in Heemstede, vijf in Noordwijker-
hout en twaalf in Zoeterwoude.31' Daarbij kwam het leen waarop de
KEES KUIKEN
