De restauratie van het Koepeltje Eindenhout
In de tuin van het voormalige buiten Eindenhout in Haarlem - beter
bekend als het 'Huis met de Beelden' - staat een uniek koepeltje. Lange
tijd heeft dit koepeltje op restauratie moeten wachten en er is zelfs een
sloopvergunning afgegeven om het bouwsel helemaal te verwijderen.
Gelukkig hebben Stadsherstel Amsterdam en restauratiebedrijf Rescu-
ra de handen inéén geslagen en zijn zij samen met de gemeente Haar
lem naar een oplossing gaan zoeken. Deze samenwerking heeft er in
geresulteerd dat het eens zo prachtige koepeltje, dat er vervallen bij
stond, weer in ere hersteld is.
Reeds in 1630 bevond zich op de plek van het landgoed Eindenhout een
huis. Het was gelegen naast de herberg 'Het Dronckenhuisje' en werd
tot 1685 ook geëxploiteerd als uitspanning, 'Het Nieuwe Droncken
huisje'. In het begin van de 18de eeuw kreeg het buiten de naam 'Ein
denhout'. In 1793 liet de rijke Amsterdammer George Gerard Lans het
huidige huis bouwen. De ontwerper was Pierre Esaie Duyvené, archi
tect uit de woonplaats van de opdrachtgever. De volgende eigenaar,
Jacob Temminck, verfraaide de buitenplaats rond 1802 en liet toen de
twee, uit Italië afkomstige, marmeren sfinxen neerzetten.
In 1963 werd de gemeente Haarlem eigenaar van het landgoed. Het was
de gemeente vooral te doen om de grond rondom het huis. De tuin
werd ingericht als openbaar park, als uitbreiding van de Haarlemmer
hout. Het huis zelf raakte in verval en werd in 1972 aan de Amsterdam
se antiquair H.F. Bill verkocht, die het liet restaureren.
De koepel, uitgevoerd in 'kunststeen', is in 1915 gebouwd door de Am
sterdamse firma Rooker en Achterberg. Opdrachtgever was de toen
malige bewoner van de buitenplaats, H.A. van Odijk. Odijk was eige
naar van de grootste rijstpellerij van het land, C. Kamphuys te
Zaandam. De 'tempel', zoals de familie Odijk het koepeltje noemde,
diende als reposoir (rustplek) in de uitgestrekte tuin. Het koepeltje
vertoont overeenkomsten met de ïgde-eeuwse 'Tempel van Diana' in
de tuinen van de Villa Pallavicini-Durazzo te Pegli bij Genua. Ook als
kunsthistorisch monument is de tuinkoepel van groot belang. Het
wordt beschouwd als een folly. Dat zijn eigenaardige, kunstzinnige
bouwsels die geen ander doel hebben dan de omgeving te verfraaien en
het bieden van een plaats om te verpozen.
Het koepeltje is één van de eerste voorbeelden in Nederland van het ge
bruik van gewapend beton. Waarschijnlijk is het zelfs het allereerste
228 JAARBOEK HAERLEM 2009
