lemaal hun oorsprong in een duinrel, een watertje uit de duinen dat
over de vroegere strandvlakte (aan de landzijde van de duinen) zijn weg
zocht naar de stad. Het huidige Westelijk Tuinbouwgebied beslaat gro
tendeels deze strandvlakte. Deze stroompjes werden gebruikt voor
allerlei doeleinden, voor de brouwerijen en blekerijen, voor het vervoer
van mensen en goederen en bovendien dienden ze voor de afwatering
van het gebied. Ze mondden uit in de Delft en de Houtvaart, die het
overtollige water uiteindelijk naar het Spaarne afvoerden en dat heden
ten dage nog steeds doen.
Een mooi voorbeeld is Het Brouwersvaartpad. Uit de duinen
stroomde een duinrel naar de stad, via de Brouwerskolk. Het schone
water werd gebruikt door de bierbrouwerijen en de blekerijen. Vanzelf
sprekend liep langs de vaart een weggetje, tevens jaagpad. Dit pad
groeide later uit tot een weg langs de Brouwersvaart, die bij het ont
staan van de Leidse Buurt in de loop van de 19e eeuw in de stad werd ge
ïntegreerd.
De vijf de folder: van het Spaarne naar de Ringvaart
De vijfde dwarsverbinding is de route Zomervaart-Fuikvaart, oftewel:
van het Spaarne naar de Ringvaart. Deze werd in de loop van 2009 uit
gewerkt, maar was bij de verschijning van het jaarboek nog niet hele
maal gereed.
In tegenstelling tot de bovengenoemde routes, heeft de route Zo
mervaart-Fuikvaart zijn uitgangspunt niet westelijk, maar oostelijk
van de stad. Hij heeft oude cultuurhistorische wortels en behandelt
stadsarchitectuur, waterhuishouding en agrarische en militaire ge
schiedenis van het gebied ten oosten van Haarlem.
Rond 1250 werd een waterverbinding gegraven tussen het Spaarne
en het toenmalige Spieringmeer. Gezien vanaf het Spieringmeer kreeg
het eerste deel van dit kanaal de naam Fuikvaart, door de 'fuikvormige'
invaartopening aan de kant van het meer. Na een overstroming in 1509
werd het Spieringmeer onderdeel van het Haarlemmermeer.
Ten noorden van de Fuikvaart lag de Rustenburgerschans, een be
langrijke voorpost bij de verdediging van Haarlem tijdens het Spaans
beleg. Deze schans gaf het tweede deel van de vaart, uitmondend in het
Spaarne, de naam Rustenburgervaart. Langs de Fuikvaart kon de be
voorrading van de stad, via de schans, vanaf het Haarlemmermeer
lange tijd worden volgehouden. Toen de schans in 1573 werd ingeno
men, viel de stad al snel door gebrek aan voedsel en munitie in Spaanse
handen.
JAARVERSLAG 275
