Luxueus kuren in een stad
tussen veen en duin
Een Haarlemse poging om een kuuroord aan te leggen
op Hollandse bodem, 1889-1932
Inleiding
In de negentiende eeuw deden stadsbesturen al veel om vooral rijke men
sen ertoe te bewegen een bezoek te brengen aan hun stad, of om in hun
stad te gaan wonen. Zeker aan het eind van die eeuw ontstonden er op
dit vlak veel particuliere initiatieven. Deze konden ontstaan doordat in
Nederland na een periode van weinig economische groei, de welvaart en
daarmee ook de bevolking begon te stijgen. Veelal kwamen deze initiatie
ven niet van de gemeente zelf, maar werden zij door stadsminnende in
woners bedacht.
In Haarlem ontstond aan het eind van de eeuw een wel zeer uitzon
derlijk initiatief om de stad op de kaart te zetten. Enkele inwoners van de
stad wilden ter bevordering van het toerisme en de komst van nieuwe in
woners, een zogenaamd 'Staalbad' oprichten aan de zuidkant van de stad.
Een nieuw op te richten onderneming de 'N.V. Maatschappij tot Exploita
tie van Staalwaterbronnen te Haarlem' moest er daarbij voor zorgen dat
in Haarlem een florerend kuurleven zou ontstaan, dat zich zou kunnen
meten met andere beroemde badplaatsen, zoals Bath in Engeland, Baden-
Baden in het Duitse Rijk en Vichy in Frankrijk. Voor een Kurhaus hadden
zij van de gemeente een stuk grond gevraagd dat zich bevond in het Fre-
derikspark, waar recent enkele villa's waren gebouwd.1'
Van 1895 tot 1932 heeft er inderdaad een gebouw in het park gestaan dat
dienst deed als concertgebouw, eetgelegenheid en ontspanningsruimte,
het Brongebouw genoemd. Ook werd een drinkhal en, op een nabijgele
gen locatie, een Badhuis gebouwd door deze onderneming. De initiatief
nemers waren ervan uitgegaan dat Haarlem als badplaats een succes zou
worden. Haarlem had immers, zo veronderstelde men, ten opzichte van
andere plaatsen verschillende grote voordelen. Zo was het water dat men
gebruikte van de beste kwaliteit in Europa, kon men profiteren van de lig-
RUBEN DANIELS
HAERLEM JAARBOEK 2012
