HIEUW
BUITENLAND
Elck wat wils
De vredesonderhandelingen,
Eaterdag 27 Septembsr
Derde blad.
Langs den Vagelenzangsciun weg, de
Leidscbe vaart en den Wagenweg. Iets
over de historie van drie oude buitens.
TREKJES CV.
ge ook te Bloemendaal
komt of te O ver veer., steeds ontmoet ge men-
schen, maar ziit ge eenmaal den Aerdenhout
door, dan wordt het landelijk stil.
Was de weg naar Vogelenzang niet bestraat
en ging er geen afzonderlijk wandelpad langs
dan zou de stilte u verplaatsen naar de 16e df
17e eeuw. Die weg is voor eenige jaren ver
breed en sok is voor de veiligheid der wande
laars gezorgd, 't Is een prachtweg met afwis
selend uitzicht en nu en dan met heerlijke
vergezichten, Ze brengt u talrijke herinne
ringen voor den geest van de oude Hollandsche
graven, die op 't Huis de Ycgelsanch verblijf
hielden en nu brengt de verkoop van Woestduin
cn Leiduin ons de oude patriciërs die hier eenmaal
hun schoone buitens aanlegden voor den geest.
't Is ver van Haarlem, maar neem eens de
moeite naar Vogelenzangte wandelen. Wat
heerlijk schoone wandeldreven en daar op den
draai bij Mariënbosch die dichtbegroeide heu
velachtige en boschrijke gronden.
't Geheel heeft inderdaad veel van een der
lieflijkste Geldersche landscliappenweg, welke
men zich kan denken.
Wat verder wandelend komen we aan Lei
duin, dat in midden Augustus in zijn geheel is
aangekocht door den heer P. G. van fienhoven
te Aerdenhout.
De oudste gegevens over Leiduin vinden we
in 1630 van Liman van Dorjum het buiten ver
kocht aan Gerraedt van Teylingcn, burgemees
ter van Haarlem, verkocht voor f 3200.
Burgemeester van Teylingen huwde met
Jöhan Sollengre, wonende te Delft. Deze trans
porteert Ti Mei 1643 aan juffrouw Anna Dey-
nians, weduwe van Mr, Johan van Bosvelt in le
ven raad ordinaris in den hove van Holland de
helft van de hofstede buitenplaats) aan de
Leyduyn, waarvan dc andere helft de kooperes-
se zelf toebehoort, zijnde 8 morgen 543 roeden
voor f3750.
Cornelia Broers de 'weduwe van Adriaen Bos
velt transporteert 20 Juli 1698 de hofstede Ley
duin voor f18000 aan Johan van Romswinkel.
Johan van Romswinkel Janszoon transporteert
25 Maart 1717 Leyduin met een boerenwoning
genaamd de Kakelye voor f 19000 aan juffrou
wen Emmerentia en Cornelia van Leon en Mr.
Nicolaes van Loon, advocaat."De Kakelye lag
aan de Manpadslaan, groot met de duinen of
wildernis zeven morgen 492 roeden, belent ten
oosten den Aerdenhoutsiaan, ten westen de
duinen van Brederode en ten noorden de reeds
genbemde Mr. Adriaan van Rosvelt. Mr. Arnol-
dus Druyvestein, raad en oud scheper van Haar
lem kocht de Kakelye 27 Januari 1687 voor
f 4800 van de erfgename van Vrouwe Dorothea
Bcrck.
Bij akte van 21 Mei 1763 kreeg Mr, Jan van
I.oon de Kakeley en zijn zoon Mr, Jan van Loon
Jansz. transporteerde Leyduin met de Kake
lye voor f36000 aan Johannes Basiiaen van Na
men van Scherpenseel. Deze woonde te Haarlem
cn transporteerde 22 Januari 1805 de grond
van de hofstede Leyduin met een boerderij
genaamd de Kakelye, aan elkander gelegen
te samen groot 63 morgen voor f 20000 aan
Hendrik van Geenhuizeni ook een Haarlemmer.
Hij transporteerde de grond van de geamoveerde
lofstede Leyduin benevens de weilanden, teelen
duingronden met een boerenhuis en schuur
genaamd, de Kakelye te samen groot 63 morgen
voor f 28000 aan Jan Sebastiaan van Naamen van
Scherpenzeel, ambachtsheer van Eemnes, even
eens te Haarlem woonachtig.
Niet ieder heeft tijd en gelegenheid hierheen
te wandelen. Laten we daarom zeggen, dat
Leiduin een uur ten Zuiden aan Haarlem ligt
in de gemeente Bloemendaal, een anderhalf
uur van het dorp cn 20 minuten van Vogelen
zang. De Hollandsche spoor rijdt er midden
door naar 'toosten strekt het buiten zich uit
tof de Leidsche vaart. In 1850 was de fraaie
buitenplaats met daarbij behoorende gronden
groot 52-bunders 48 vierkante roede, 11 91 -viers-
ellen. Tóen was'Mr. M. A. van Lenncp, wonende
te Amsterdam, eigenaar. Er waren toen twee
heerenhuizen en een boven het bosch uitste
kende koepel. Bekend is ook de wateival die
onder een oude steenen brug doorgaat. In het
mooie plaatwerk van I.utger met bijschriiten
van Jacob van Lennep staat er evenals van vele
buitens in onze omgeving een fraaie steendruk
plaat. De waterval wordt gevormd cloor een zeer
breede en fraaie beek, welke door het afgeloo-
pen duinwater ontstaan de plaats doorloopt
en- zich in de Leidsche vaart verliest.
Laten we nu het mooie buiten met zijn schil
derachtige cn bevallige gezichtspunten verlaten
om dc wandeling voort te zetten naar Woest
duin Dat wekt herinneringen op van jonger
datum en 't hart van hen, die de paardensport
beminden gaat open. Toen evenwel Bloemendaal
de wedrennen op Zondag verbood was het spoe
dig gedaan en Woestduin werd weer een buiten,
't Is lang zoo oud niet als Leiduin, maar de
naam vermeld reeds dat hier eenmaal woest
duin was, men gaf zelfs den naam wildernis
sen. In dezen zomer ging Woestduin van den
heer Cordemans in eigendom over aan Mr. Dor-
hout Mees, oud-burgemeester van Zwolle, thans
te Aerdenhout. Deze werd ook eigenaar van
Koekkoeksduin.
Daar Woestduin gedeeltelijk onder Heem
stede, gedeeltelijk onder Vogelenzang lag, moes
ten Schout en Schepenen der beide Heerlijk
heden bij den koop getuigen op 20 November
1713.
1 October 1715 tranporteerde Spyaert en vrou
we Eva Maria Rees van Wissen het buiten voor
16000 aan Jan Trip. De erfgenamen van Jan
Trip de jonge, verkoopen het aan Abraham
Crómhuyzen voor 20000. Diens dochter Maria
verlaat als weduwe Melchior ten Hove het goed
na aan haar zoon Daniel, heer van Rhijnauwe
Sleburg en den Breul. Deze aanvaardde de hof
stede Woestduin, groot 11 morgen 454 roeden
met een stuk wildernis an intestato. 4 Augus
tus 1753 De erfgenamen van David ten Hove
transporteeren Woestduin met nog een huis
en tuin gelegen bij het Teylingerbosch groot
2 morgen 259 roeden en nog 25 morgen 467
roeden duingrond en wildernis voor 35500 aan
Jan Louis van den Burch.
Vóór 1874 werd Woestduin bezeten en be
woond door den heer Mr. H. S. Van Van Wicke-
voort Crommelin. Toen ging het over aan Jhr,
V. J. J. Barnaert te Vogelenzang. Ook is Jhr,
Barnaart, na 't herstel van Nederland in 18x3
eenige jaren bewoner van Woestduin geweest,
Hij was commandant van den Landstorm te
Haarlem, waarheen hij meernalen de reis per
trekschuit maakte.
We hebben nu al zoo vaak de term wildernis
gebruikt. Laten we ze nu eens nader verklaren
en meteen iets zeggen van Ipenrode. Dat grenst
aan de achterzijde ook aan den weg naar Voge
lenzang. Het ligt aan den Wagenweg nabij de
terreinen der Amsterdamsche waterleiding, van
Haarlem af rechts. Komt ge van Vogelenzang
de Leidsche Vaart af, dan ziet ge de bosschen
van 't lieve Mariënbosch en 't grootsche Boeken-
roode. Maar laten we even naar den Wagenweg
teruggaan van Haarlem uit. Nu Groenendaal een
publieke wandelplaats is geworden, is het hier
drukker en de woorden tamelijk eentoonig„die
Allan in da 7oer jaren bezigde, gelden nu niet
meer. Fiets, motoren en auto deden daartoe
het hare bij. Al heel gauw voorbij de Van Mer-
lenlaan krijgen we Ipenrode, zooals we op het
ijzeren poorthek lezen. Dat heldere wit van het
heerenhuis maakt tegen den donkeren bosch-
rijken achtergrond een zeer bevallig effect. Een
lang niet onaardig punt bereikt men der weldra
en wel bij een der toegangen tot het wandel
bosch van Heemstede, 't Is tegenover die boer
derij waar die mooie doorkijk is. Daar vertoont
zich door die breede allee met een breed water
er langs, de kerk der Hervormde Gemeente van
Heemstede in het verschiet. Laten we nu even
uitrusten in „de Konijnenberg" tegenover den
verste ingang van Groenendaal. Het oude uit
hangbord dat zoo'n konijnenberg-vertoonde heb
ben we nooit gekend. De echte konijnenberg
d.w.z. heuvel met konijnenfokkerij, was op Meer
en Berg, naast Bosbeek. Ge zult 't in voorbij
wandelen de heuvelen van Groenendaal en even
voorbij Bosch en Haven dien zandrug ook wel
hebben opgemerkt. Het herbergje de „Konij
nenberg" stond eenmaal meer in de nabijheid
van de reeds besproken hoogte op Meer en Berg.
Te beginnen bij huize Berkemode liggen hier
en daar nog min of meer uitgestrekte en met
hoog en laag hout gewas beplante duingronden.
Deze nu zijn de overblijfselen van de aloude
wildernis. Zc geven nu zelfs geen afschaduwing
meer van woeste, ontgonnen streken, evenmin
als woestduin en Schapenduinen. Woest was het
binnenduin langs den Wagenweg nog wel in
de tweede helft der 15e eeuw. Trouwens die
woeste gronden strekten zich toen uit aan het
Spaarne. Het plan tot ontginning werd ont
worpen door een der hovelingen van Filips van
Bburgondië, daarmede een der oudste voorbeel
den gevend van afgraven en in cultuur brengen
van duingrond.
De herinnering er aan wordt bewaard 111 een
grooten gedenksteen van hardsteen in oen muur
aan den Wagenweg even voorbij de Koediefs-
laan.
Ampsing verhaalt er in de 17e eeuw o.a. als
volge van een oud Hoveling, volgende het Hof
van den Hertog van Philips van Oostenrijk,
„desen willende in sijn oude dagen leven zonder
gebreck en in ruste, is overkomen met de Gast-
luysmeesters van Haerlem dat hij de middel
wist om het Gasthuys 's jaers duysend gulden
rijker te maken mits dat zij tot dankbaerheyd
vast souden staen hem zijn leven lang te ver-
screen een eerlijk onderhoud en de treckende
te hove, heeft hij voor 't Gasthuys voorhrn
verkregen tot een geschenk alle duinen liggende
tusschen het Haarlemschebosch en 't gerechte
en de wederkomende heeft dit de Gasthuys-
meesters aangediend, en de vertoond dat nu
maer nodig was alle het sand weg te voeren en
't selve die van Aenisteldam te verkopen voor
ballast, en de dus wierden daer seer goede wey-
den gemaeckt." De Graaf moest echter zijn toe
stemming verleenen. Vandaar dat „de Gast-
huysmeesters" van St. Elisabetten Gasthuyse
binnen Onzen stede, Filips van Bourgondië oot-
moederlijk kwamen bidden, ten behoeve van
het gasthuis aan heetten meesteren in erfpacht
te geven „een vierkant stucke verwaegde sand-
dnynen, onder de banne van Heemstede. Bij
octrooi van 5 April 1461 werd dat onder zekere
voorwaarden toegestaan. Toen werd de ontgin
ning op Ipenrode, vroeger ook Ypenrode ge
schreven. Een kwarteeuw geleden leefde daar
Jhr. Dmtz van Lennep. Het komt echter op de
Leidsche Vaart uit evenals Leiduin. Ipenrode
ligt een drie kwartier van de Groote Markt en
een kwartiertje van het dorpsplein van Heem
stede. De fraaie buitenplaats waarbij het bosch
de Gonjer behoorde, beslaat met de daartoe
behoorende gronden een oppervlakte van ruim
74 bunders. In de 5oer jaren was Vrouwe Sara
Johanna van de Poll douarière van Jhr, Jan Wil
lem Calkoen, de gelukkige bezitster.
Zij woonden evenwel te Amsterdam
De naam Gonjer is nu overgegaan op de
bloemkweekerij van den heer Koper te Benne-
broek, die in dat idyllische dorp een bloemen
magazijn heeft, dat met de beste in onze metro
polis kan wedijveren.
Ipenrode heeft nog een andere naam gehad
n.l. de Voorkoekkoek onder welken naam we het
buiten 't eerst aantreffen. 4 April 1641 We
lezen daarin van wijlen Maximiliaan Laignier.
Bij zijn overlijden ziet de weduwe Catharina
Goban zich genootzaakt het buiten te verkoo
pen met goedvinden der voogden.
Kooper wordt dan den eersamen Cornelis
Frans van de Wiel, brouwer in het Forteyn
binnen de stadt Haerlem.
De koopsom was 18,000.
Nicolaes Suiker schout van Haarlem had reeds
17 December 1618 aan Lougier verkocht een
stuk land van 1255 roe en een van 1257 roe
in den banne van Berckenrode, en in 't Z.-O.
begrensd door de Jan Oeserlaan. 1 September
Jcoclit ComeJis Ir. van der Wielen weer
3 perceelen wei- en hooiland, samen groot 517
roeden aan den Wagenweg gelegen naast zijn
andere bezittingen. Het werd geruild tegen ander
land en door Schout en Schepen om het recht
van de 40 penning op 600 per morgen getax
eerd. Juli 1646 vergroot van der Wiele zijn be
zittingen weer door den aankoop van 2 stukken
weiland ter weerszijden van de Aardenhout-
vaart.
Franciscus van der Wiele, zeker de zoon van
den bierbrouwer uit het Fortuin en dokter in
de medicijnen te Haarlem verkocht met zijn
broer Pieter de Voorkoekkoek met 17% mor
gen weiland voor 18000 aan Cornells Omea
te Haarlem op 10 Januari 1652. In 1688 ver
zocht Johanne Kriecse, weduwe van Seipio 0-
mea, later hertrouwd met Pieter vam der Dues
de Voorkoekkoek met 22 morgen land voor
f 15000 aan Hendrick Hontum.
Pieter Muntkum en anderen transporteerden
29 October 1716 de Voorkoekkoek, groot 22
Guldetmagen, i/uigemeesiex en oc-k een Haarlem-
sch patriciër. Hij was gehuwd met Francois
Druyven-steyn.
Hun zoon en eenig erfgenaam Francois Aer-
noud, raad en president schepen van Haarlem
deed 30 October 1738 de Voorkoekkoek, nu
Ipenrode genoemd, groot 34 morgen 556 roeden
voor 28000 over aan Abraham van Tarelink.
Koopman te Amsterdam. Deze verkocht het
buiten 12 Sept. 1744 aan Constantyn Sautyn,
secretaris der stad Amsterdam voor 26000.
Hij was getrouwd met vrouwe Catharina Geel-
venck. Als weduwe transporteerde zij het bui
ten 1 Mei 1760 met liaar broer Nicolaes voor
26000 aan Abraham Dedel.
Zoo zien we telkens Haarlemsclie en Amster
damsche grooten, waarvan velen een historische
naam hebben en nog velen in de handelswereld
bekend zijn, als bezitters van buiten in onze
schoone omstreken.
VAN KEM "EMER.
De Raad van Vijf.
De Raad van Vijf heeft Donderdagmorgen
vergaderd onder voorzitterschap van André
Tardieu, daar Pickon in het Palais Bour
bon aanwezig moest zijn. Goedgekeurd werd
het rapport van de Spitsberger-C-omnrissic,
de souvereiniteiit van Noorwegen is erkend
jonder bepaald voorbehoud betreffende de
rechten, d'cor vreemdelingen verkregen en
de mij el-exploit atie. Verder werd de eisch be-
handeld van Portugal betreffende de enclave
van Kionga ten n. van Mozambique, welke
van Duitsck O.-Afrika zal worden geschei
den en aan Portugal worden toegewezen.
Verder werd* het Galicische vraagstuk be
sproken; aan een bijzondere commissie van
onderzoek werden de opmerkingen van Pa-
darewski voorgelegd, die is opgekomen tegen
de eerst aangenomen oplossing, welke in
hield de voorloopige plaatsing van Galicië
al# autonome provincie onder souvereiniteit
van Polen en de definitieve regeling door
een volksstemming. Tenslotte stelde de raad
gedeeltelijk de grenzen van Polen vast. Men
herixunere zich, dat aanden 'kant van Rus
land een lijn is vastgesteld, welke de Pool-
sche troepen niet mogen overschrijden. Over
eengekomen is, dat de gebieden, gelegen ten
W. van die lijn definitief aan Polen zullen
worden gegeven zonder vooruit te loop-en
op het lot der gebieden ten O. van die lijn.
JIT ENGELAND.
De strijd tegen de woekeraars.
De „Board of Trade" is bezig een tweede
lijst te ontwerpen van de artikelen, welke
onder de wet tegen de woekerwinsten zullen
vallen. O.a zullen er ook onder vallen boe
ken, kachels, toiletartikelen, vulpenhouders
en potlood...
De dreigende spoorwegstaking.
De conferentie tusschen de spoorwegmau-
nen en Sir Erie Geddes. den minister v\n
het vervoerwezen, werd na twee en een hall'
uur geschorst. Er werd toen een officieele
mededeeling gepubliceerd, waarin gezegd
werd, dat de kwestie volledig en openhartig
betsproik«n was. Er word. togen middafffi
vier uur een nieuwe bijeenkomst belegd.
De directeuren der verschillende spoorweg
maatschappijen hebben geconfereerd met den
premier, Erie Geddes en den minister van
arbeid Horne.
UIT BELGIE.
De reis van koning Albert.
Koning Albert heeft volgens „Radio" in
een interview aan boord van de „George
Washington", waarmede hij op weg is naar
de V. S„ toegegeven, dat hii een crediet ten
behoeve van België zoekt in de Vereenigde
Staten.
i-,Teruggave van vee.
Den 15en October zullen de Duitsehers be
ginnen met het vee terug te geven, volgens
de bepalingen, hun door het vredesverdrag
opgelegd. Het vee zal in afgesloten ruimten
strehg onderzocht worden om vast te stellen
4 6.vv,„of het aan de gestelde vereischten voldoet.
morgen 531 roe met nog drie stukjes weiland Men denkt een duizendtal stuks per dag te
aamen ruim 25morgen voor ƒ20900 aan Abraham j kunnen ontvangen.
Het ministerie-van landbouw heeft de var
kens geweigerd, omdat de Duitsche varkens
aan de pest en trichine lijden. In ruil zal
Buitschland 34.000 schapen en bovendien 35
duizend stuks pluimvee leveren.
T IT DUITSCHLAND.
Hoe do communisten den
heilstaat voorbereiden.
Gisteren deelden wij het een en ander mee
over de plannen der Beiersche communisten,
tot opriching van veemgeriehen. Ziehier nog
enkele nadere bijzonderheden omtrent een.
tegen München beraamden aanslag.
Te Pasing, di-cht bij München, werd oulanga
een communist gevangen genomen, die zonder
linge schrifturen bij zioh droes in geheim
schrift en één document in de Duitsche taal.
Dit documenti gedateerd begin September
1919, deelde het een en ander mede over de
organisatie tot een nieuwe omwenteling ia
München.
Het bevatte de volgende voorschriften:
De rijks weer moet 's morgens vroeg in de
kazerne, liefst in den slaap, overrompeld en-
gearresteerd worden. De communistische troe
pen. die hiervoor te zorgen hebben, dienen
den avond te vuren zich» in alle stilte, te
concentreeren iu, naburige huizen. Tijdens den
nacht moeten de woningen van officieren streng
bewaakt worden. Een officier die zijn tfoning
verlaat, met de duidelijke bedoeling zich naai
zijn troepen te begeven, moet zonder waar-
schuwing dood geschoten worden. Bekende
monarchistische officieren zijn onmiddellijk,
doch onbloedig, uit den weg te ruimen.
De toegangen tot de kazernes moeten onmid
dellijk met machinegeweren worden bezet. Ook
van vlammenwerpers moet gebruik gemaakt
worden. Alle onderofficieren dlienen. in hemd
en onderbroek, met twee dekens, in een spe
ciale ruimte gebracht te worden onder strenge
bewaking. De soldaten moeten in .bed blijven.
Snelheid is dringend geboden. Het is beter
dat in het eerste uur drie man sterven dan
in bet tweede dertig. De wapens en ammuni
tie in de kazerne moeten onaangeroerd blijven,
tot tegenbevel komt. De wapens en ammunitie
op de soldaten gevonden, moeten gegeven wor
den aan de bezettingstroepen. Niemand mag
do kazerne verlaten zonder legitimatie- op
straffe van doodschieten.
Tegelijkertijd met de bestorming van alle
kazernes moeten alle openbare gebouwen,
hoeken van straten en pleinen bezet worden.
Wie zioh daartegen verzet, wordt uoodgescho.
ten.
Iedere gewapende burger, die niet behoort
tot het roode leger, wordt doodgeschoten.
Spoorweg-, telegraaf- en telefoonverkeer moe
ten onmiddellijk op houden.
In den nacht ma re heer en do roode troepen
naar de bij München liggende dorpen niet
over de wegen, dook over de velden en be
zetten doze.
Ge enmensch mag München verlaten of naai
de stad gaan.
Een strijd met de wapens is onvermijdelijk.
Het commando van de treepen moet een 1,mis
leidend'' afschrift van dit plan ia handen ge
speeld worden door „spionnen."
Plunderen wordt met den dood bestraft.
IJzeren tucht is noodzakelijk.
Begin December moet het gebeuren.
Tot zoover het document.
Nu het plan ontdekt is, heeft het commit
nistische blad te Münohen. de .,Rote Fahne",
al ivoor oen niouiv middel en wel dit:
,,Niet stijging van de product©. doch sabo
tage van de producte is van nu af bet parool.
Het apparaat van de kapitalistische produc
tie raakt in wanorde, zoodra do arbeidspres
tatie tot een minimum wordt beperkt. Om van.
diifc wapen gebruik te maken., is er een groote
organisatie noodjg. Een kleine groep, die zioh
plotseling onttrekt aan bet afgesproken tempo
van de arbeidsprestatie, houdt bet bedrijf
tegen, veroorzaakt onrust en wanorde, dwingt
de productie tot onrentabiliiteit. En deze on-
renlabiliteit is de hoop van het socialisme.
Wij hebben dit nieuwe wapen gevonden en
zullen. er gebruik van maken."
Waarlijk een verbluffende openhartigheid!
De Thüringscho staten!.
De „Vos&ischo Zeitung" meldt: In dien volks
raad van Heuss werd bet wetsontwerp betref
fende de veroenigintg van zes Thuringscke
staten, met de stemmen der sociaal-democra
ten tegen die der burgerlijke partijen aangeno
men.
l ïpasBBWWH
De sollicitatie.
B. den 15-9-19.
..Den Heer P. Noppes
te H. j
Mijnbeer.
Naar aanleiding van Uw sollicitatie van
9 dezer hebben wij de eer U mede te deelen,
dat wil gaarne een onderhoud met U zouden
hebben, om. zoo mogelijk. tot een overeen
komst te «eraken. .4 !i -mJow-J
Wii stellen U hiertoe in de gelegenheid
op Zaterdag a.s. des namiddags te 8 uur
ten onzen kantore. W.-straat 99. De reis
kosten zullen U worden vergoed'.
Zonder tegenbericht verwachten wü U °P
voormeld tijdstip.
Hoogachtend,
Direotie Deux knop p enf ab riek
„Janka."
'Toen Piet Noppes dit schrijven ontving
Kpxong ie 'n meter van %'n stoel omhoog, vloog
tfn doodeljjk verschrikte moeder om den hals
•n gaf lux at zeventien, zoenen, greep a'n tien-
yarig zusje om haar middel en danste 'n paar
Jotnuten met haar de kamer xond. totdat ze
zioh gillend had losgesjord. ging met de poes
fcaatsenballen en liet 't beest 'n paar drie- en
Vierdubbele salto's maken en begon ten laatste
Ben reeds «©noemden brief op aller'beminnei
Mjkste wijze te liefkoozen.
Teen z'u moeder juist voldoende adem en
ipoaitieve had herkregen om te spreken, vroeg
fa met bevende angst-stem aan haar man, die
ftet binnenstapte, of direct 'n boodschap naar
Heerenberg zou sturen, 0f 't nog 'n half uurtje
«Hi aanzien.
De man stemde met 'n philosofkch knikje
'oor 't- laatste en nam kalm het stuk papier
onder de handen van ziiin vijftien-jarigen zoon
vandaan, die met een etralend-zegevierende
uitdrukking! op z'm gelaat aün vaders „brief-
studie" volgcüe.
„Ia dat alles" oniverechiMiade vader en
schoof het papier van zioh af, dat onmiddel
lijk door d© overige huiagenooten begeerig
werd besprongen ter verslinding de» inliouda.
„Of dat alles is braniade Piet met 'a
roode Meur,'t is toch zeker al 'n reuze-
bof, dat je antwoord krijgt.Henk. Danes
en Wim Slabbing en Harri Liiiee bobben alle
maal wel twintig keer op. 'n advertentie ge
schreven.... en nooit 'n taal of toeken....
An zeo'n hrief van ie zien ze al gauw of je
geschikt bent of niet."
,'t Ta in elk geval 'n begin" bemoedigde
juffrouw Noppes wüjsgeerigje mot 'r
tooh eerst geweest zijn wille ze over .ie kenne
oordeeden."
/Natuurlijk-bromde vader, die door de ge
beurtenis langer dan gewoonlijk op z'n eten
moest .wachtenae je d'r nipt geweest
bent kenne ze ie niet."
„Den „heer".... den heer P. Noppe»
staat 'r"-pcohte Piet horst-zwellend. Z'a oogen
vraten als 't ware de keurige sohrijfmachine-
lettertjea.heel voorzichtig, alsof ie van
porceletin was. vouwde hii dien brief dicht en
'borgde hem in e'a verrafelde zeelig-cente-
portefeuille.
Teen werd er gegeten en gesproken.
Zaterdagsmiddags, ruim 'n half uur voor
dat de trein zou vertrekken, wandelde Piet al
op 't perron heen en iveor, opschepperig zui
gend aan 'n twee-cents-cigaretje. Op z'11
hoekige confectie-pakje prijkte 'n hagelwitte
platte boord, die versierd! was met 'n stijf-ge-
streken. piekorig-uit-wiekendo iavallüère.
't Waa omatreceks half een.
'n Groot aantal jongens en meisjes van zijn
leeftijd, komende uit H. B. S. of andere on
der wijsinriebtingen. wachtte eveneens op 't
treintje, dat- -hen naar huis zou brengen en
Maandagmorgen weer zou komen halen. Et"
waren 'n paar jongens bij» die Piet kende en al
heel spoedig was hii met hen in druk bfluf-
gesprek over de reuze-betrekking, die ie zou
krijgen. 1
De trein kwam hinnenzuchten.
Piet's clubje bemachtigde al heel handig
'n zoo goed als leege coupé en installeerde
zich alsof 't 'n. eigen woonwagen was.
P'iet zat aan 't raampje, recht tegenover den
eenigsten passagier, die niet tot 't „etudee-
rende" gezelschap behoorde.
't Was 'n heer van buitenge wonen omvang.
Z'n vest zat strak als 'n trommelvel om den
zwaren hangt-buiik, die ongeveer vergeleken kon
worden met een tot berstens gevulden meelzak.
De kleur van zijn baal, glim mond-vet hoofd
<ïeed denken aan zem-m-ar.ïonaiacdio van zijn
deed denken aan zalm-mayonaise, die van ziju
grooten l)ukkol-tjes-nous aan 'n rijpe aardbei
van abnormale afnmeting.
Vorm en aanschijn van den meneer waren
voor de jongelui al direct een aanleiding tot-
het openen van een drukken draadlooze-tele-
grafie-cEienet. waarvan de hondard-kilo-passa-
gier gelukkig niets merkte, zwaar-verdiept
als hii was in z'n lectuur.^
De bijzondere en „stille" aandaokt voor de
voortbrengselen der drukkunst bleek echter
spoedig een oorzaak te hebben. De meneer had
namelijk 'blijkbaar nogal coupieus geluncht en
had' veel moeite zich te ontrukken aan de ai
te liefkozende armen van Morpheus.
Tot stil genot der jonge reizigers maakte
hot hoofd de koddigs'te ■bewegingen. Nu eens
neigde het met zoetelijke deinjnkjes zijwaarts,
dan weer ging het .mot n schok van den trein
plots met 'n ruk naai' voren, evenals den tak
van 'n boom die den genadeslag krijgt, terwijl
het dikke Uif met- 't gobonk van den wagon
mcedrii'dc.
De jongens trokkiM dé kniëen op van plezier
en het duurde niet lang of ..de raad-van-
zeven" was in een geheimzinnig fluisterge
sprek gehUld.
Toen dit ophield werd de conclusie der ge-
ifèimè zitting in daden -omgezet.' Allen namen
een of ander ebuk let»werk tor hand! en gin
gen zioh ijverig zitten verdiepen. De uiterste
vleugelman scheurde een tiental blaadjes uit
z'n eohrift en. vermurwde deze tot propjes.
Spoedig viel het eerste schot» dat doei trof
oj> de weeke 'kussen-hand van den sluimerenden
dikkend. Even maakte hii het geluid van 'n
varken, dat met (genoegen- zijn maai verorbert
en krabde met ziiu sauciisjesrvingers over het
getroffen plekje.
De tweede papieren kogel ketste af op voor
melden mayonaise-schedel. De meneer slaakte
een diepen kreun-zuoht en sperde de traan-
aokbige oogen wiid open.... de jongens stu
deerden alsof ae naar 'n zwaar examen moesten.
De dikzak keek oven wantrouwig rond.
toen mees ten die oogen weer noodwendig
dienst wei-geren en sohelpten knapperig dicht.
De breede mond nam echter de taak der
-oogen en begon zich liefelijk te openen met
kleine zak-stootjes, terwijl het ro-ofd naar
achteren boog en zich tegen het schot aan
vliid'e.... het geleek toen veel op de beelte
nis van -een ouderwetschen gaper aan dien gevel
van een drogist-winkel.
Twee projectielen misten t-oen uoel en het
derde 0, toeval kwam preeaee in de ei
vormige mond-opening terecht, liet was pre
cies of de meneer zoo juist met z'n gewichtig
zitvlak oi> 'n overeind staand kopspijkortje was
terecht gekomen.... zeo geweldig was de
sprong, welke hii maakte. Uit z'n mond kwam
'n geduid als van 'n olifant, die z'n slurf
reinigt. Het meercndeel der kwajongens kon
zioh niet meer goed houden en barstte uit in
't- ratelend gelach. Alken Piet hield zioh met
groote moeite ernstig en bleef met geweldig
doorzettingsvermogen „blokken.
Maar juist daardoor laadde hii allo scliuld
op zie!» en allo fiolen van toorn des dikken
meneers kwamen op hem noer.
Om wei-gevoegelijk te blijven moet de
gloeiende vloed van scheld en andere woorden,
die door den geplaagde in Piet's gelaat wer
den uitgebracht, achterwege blijven. De ij»o-
lykst-e -dreigementen moest de kleine Merk itt
ontvangst nemen en hii deed! in stilte oef
dankgebed, dat hii nog ternauwernood wt
ontkomen aan de kennismaking mot des heerei
heipaal-ar men.
Voordat de vertoornde aan het station B,
ziin beklag ken indienen was het troepje jon
gens reods als 'n koppel opgejaagde eenden
verspreid.
Piet Noppes had nog ruim drie kwartier don
tijd, voordat hii zich op het kantoor der dcur-
knoppenfabriek moest presentoeren voor de
vacature van jongste bediende. Hii gebruikte
deiae voor het bekijken van de schamele be
zienswaardigheden van het kleine stadje.
Op het vastgestelde uur zat ie in de spreek*
kamer der firma en wachtte in nerveuze span*
aing op de groote dingen» die te wachten ston
den. 1
Eenige oogenblikken later hoorde hij 'n
zekeren stap in d© gang, gaande in de richting
van de spreekkamer. Beleefd stond ie op en
deed z'n best om zich 'n flinke houding to
geven.
Toen gin« de deur open»
Als Piet op hetzelfde oogenMLk 'n heel vat
ijawater over z'n mager Uif had gekregen,
had ie niet erger kunnen schrikken. Z'n. ge
zicht werd zoo wit als z'n schoons boord en
z'n oogen puilden uit als die van 'n stervende
visch. 1
In de deuropening stond de dikke menceir van
de spoorcoupé. I
In «oen drie seoondea stond Piet Noppe#
weer op straat en vergat door den schrik om
te gaan huilen.
Toen ie weer in den trein zat schoten hem
de woorden van ziin vader te binnen: „natuuav
lijk.ale je d'r niet geweest bent kenne u
je niet."
Toen begreep ie, dat een kennismaking wei
eens te vroeg kan komen.
Thuis maakte hij: opnieuw -kennis.
Met 'n voorwerp, waarmee m©a kleeden
klopt. -
EK N«
