HET GRAFSCHRIFT VAN SCARRON
De Fransen blijken goed thuis te zijn in hun litteratuur. Wanneer iemand na een
lang lijden eindelijk door de dood daarvan verlost wordt, kunnen ze volstaan met
de opmerking: "Op zijn tombe mogen ze wel het grafschrift van Scarron beitelen",
en dan weet blijkbaar iedere Fransman wat er bedoeld wordt.
Voor ons is dat niet zonder meer duidelijk. Hoe luidt dan wel dat grafschrift?
Laten we eerst iets over Scarron zelf vertellen. Paul Scarron leefde van 1610—
1660, werd in Parijs geboren en was in dienst van de bisschop van Le Mans. Dat
was voor hem geen reden om niet de bloemetjes buiten te zetten en zich te bewegen
in libertijnse kringen. Nu moet dat 'bewegen' wel even tussen aanhalingstekens
geplaatst worden, want niet alleen leed hij aan gewrichtsreumatiek, maar miste
ook beide benen. Hij was een zg. 'napgat', iemand die zich in een bak of nap moet
voortbewegen. Bovendien had hij een bochel.
Veel reden om te juichen had hij dus niet. Maar, zoals je dat meer ziet bij
dergelijke mensen, hij vond compensatie. In het schrijven namelijk van kolderieke
toneelstukken, en hij verdroeg zijn smartelijk leven met stoïcijnse vrolijkheid.
Hij huwde in 1652 met de toekomstige Madame de Maintenon (toen zij namelijk
weduwe was geworden, is Lodewijk XIV, na de dood van koningin Marie-Thérêse, in
het geheim met haar getrouwd), een hoogstaande en vrome vrouw, die een zeer
gunstige invloed uitoefende op de koning.
Welnu, in zo een stoïcijnse vrolijke bui maakte Scarron voor zichzelf het volgen
de grafschrift, dat weliswaar komisch bedoeld, maar eigenlijk diep ontroerend is:
Degene die hier eindelijk rust
steeds meer beklaagd dan te benijden,
heeft duizendmaal de dood gekust
voor hij verlost werd uit zijn lijden.
Celui qui ci maintenant dort
fit plus de pitié que d'envie.
Et souffrit mille fois la mort
avant que de perdre la vie.
Bezoeker, doe een beetje zacht,
mocht u zich aan mijn graf vergapen,
want dit is pas de eerste nacht,
dat ik eens heerlijk uit kan slapen.
Passant, ne fais ici de bruit,
et garde bien qu'il ne s'éveille,
car voici la première nuit
que le pauvre Scarron sommeille.
Hiermee is het duidelijk geworden wat een Fransman bedoelt, wanneer hij in een
dergelijk geval zegt: "On pourrait mettre sur sa tombe l'épitaphe de Scarron".
J. Babeliowsky
24
