noemen, zijn op Buytentwist gevonden.
Een minder omvangrijke vondst, maar zeker het vermelden waard, is
het vrij gave kleipijpje, dat Carl Benz op zijn tuin B5 vond.
Hebben de vondsten van Jan Kloos uit dezelfde periode geen hiel-
merk, dit pijpje heeft als hielmerk de letters W F.
In het boekje van Friederich "Pijpelogie" geeft hij L&Qi
als datering hiervoor 1630. Van complex A, tuin AIO
is een pijpje afkomstig uit de tijd, dat tabak nog
een luxe was. Gerard Soonius overhandigde het mij persoonlijk,
waarbij de heer Arnold J. Grootegoed de vondst "toelichtte".
(Laat ons hopen dat hij -mijnheer Arnold- met de zaaitijden van
zijn gewassen wat nauwkeuriger te werk gaat)Voor alle zekerheid
raadpleegde ik het boekje van Friederich en ja hoor op blz.
102 stond het hielmerk. Dit pijpje is gemaakt tussen
1610 en 1630, waar en door wie wordt niet vermeld.
U merkt het; deze simpele kleipijpjes zijn meer dan een kopje of
een steeltje. Elk stuk vertelt op zijn eigen wijze iets over de
tijd waarin het vervaardigd werd. Dat ze op Buytentwist gevonden
zijn, maakt het voor ons nog interessanter. Naast de op onze tui
nen gevonden munten (er zijn inmiddels alweer nieuwe munten ge
vonden) vormen zij met de pijpekoppen een te dateren nalatenschap,
waardoor wij iets van het leven in vroeger tijden op Buytentwist
kunnen achterhalen.
Straffen op het roken.
Vanaf het ontstaan van het roken zijn er voor- en tegenstanders ge
weest. Incidenteel werd het roken zelfs verboden! In vroeger tij
den gebeurde dit niet zozeer uit gezondheidsoverwegingen maar van
wege brandgevaar; de huizen waren vaak van hout en stonden dicht
op elkaar.
Een fervent anti-roker was Jacobus I van Engeland. In een boekje
(1603) wees hij zijn onderdanen op de kwalijke gevolgen van het
roken. In Rusland ging men nog verder. Overtreders van het rook
verbod, dat in 1634 aldaar van kracht was, kregen straffen' zoals
het afsnijden van de neus en openbare geseling. In Turkije werd
een betrapte roker met een pijp door de neus door de straten ge
voerd. Later ging men zelfs over tot onthoofding. Ook de kerk on
dernam aktie tegen het roken. Paus Urbanus II sprak in 1642 de
banvloek uit over de tabak. Voor een zondaar volgde excommunica
tie.
De scheepsordonnantie van vlootvoogd Piet Hein liet niets aan dui
delijkheid te wensen over: "Niemand zal toeback suygen of drinken
dan alleenlijk op de geordonneerde plaats, te weten op de koe-
brugge of boevenet voor de groote mast. Zoo wie contrarie van
dien bevonden werd gedaan te hebben, zal voor de eerste reyse
agt daagen in de yzere gezet wordenVerders degeende die met
toeback te drinken buyl maaken of bequijlen, zullen het opzwab
beren ofte schoonmaken op de pene (straffe) van het swabberschap
den tyd van 14 daagen te bedienen".
Dus mocht u er nog eens eentje op willen steken, dan graag op de
koebrugge of boevenet.
Eep van Ommeren.
22
