11
vreugde kon teweeg brengen. Als de winter met zijn ongemakkfen voor
mens en dier voorbij was en de koeien weer de weiden hadden opge
zocht, placht ook de boer van Elswout zijn landheer enkele klompjes
boter te zenden in de vorm van schaapjes, gemaakt van de eerste ge
le weideboter ten teken dat het goede seizoen was aangebroken. Git
zwarte kraaltjes vormden de ogen van de schaapjes, die in de bek
een klavertje-vier droegen als messager de bonheur.
Lenteboden waren ook de telken jare terugkerende ooievaars.
Zo tussen 24 Maart en 8 April streken ze neer op het nest in het
z.g. "Poortstuk", het weiland in het verlengde van het oostelijk
gezicht vanuit het huis Elswout. Het stond dicht bij de Elswouts-
laan. Dat was voor de opgeschoten Haarlemse jeugd een gerede kans
de ooievaars en hun jongen met stenen te bekogelen. Omstreeks 1890
liet de rentmeester het nest verder van de Elswoutslaan het weiland
in verplaatsen. Daden van moedwil en straatschenderij moesten voor
al rondom Pinksteren worden beteugeld. Dan surveilleerden voorna
melijk bij "Kraantje-Lek" twee jachtopzieners, die mijn grootvader
voor die gelegenheid had doen uitrusten met sabel en cape, later
aangevuld met een pistool en een politiehelm.
Sedert 1905 was de Elswoutse veestapel onder veterinair toezicht
komen te staan van - opeenvolgend - de dierenartsen Kruimel, Flohil
en Kas uit Haarlem. Tot die tijd was de diergeneeskundige verzor
ging niet optimaal. In- en uitwendige mankementen werden bij voor
keur bestreden met wijn. Zo kreeg ook iedere koe nog tot in de
beginjaren van de twintigste eeuw een fles rode wijn ingegoten,
wanneer zij gekalfd had.
Na 1918 begon men een moderne bedrijfsvoering toe te passen.
Daartoe werd moderne apparatuur aangeschaft: een nieuwe zuivelin-
richting, een grote ijskast, Amerikaanse meststrooiersgrasmaai-
machines enz.Ook een kleine dorsmachine om de op verschillende
plaatsen in het duin geteelde rogge te kunnen dorsen.
In de jaren vijftig van onze eeuw valt het grote condominium Els
wout geleidelijk maar onstuitbaar uiteen. De boerderij komt in
handen eerst van de gemeente Bloemendaal, later van het Rijk, het
geen vanzelfsprekend een andere wijze van beheer meebracht. Nog
niet zo lang geleden hebben runderen van het Franse Limousin-ras
(oorspronkelijk afkomstig uit de streek rondom Limoges) de plaats
van het Nederlandse vee ingenomen. Na honderd jaar andermaal een
experiment
Ziehier enkele grepen uit het bestaan van een boerenbedrijf met een
traditie van meer dan drie eeuwen achter zich. Mocht het tegen
hoop en verwachting worden opgeheven, dan is er geen onstuimige
verbeelding voor nodig om te beseffen, dat het in het bijzonder
voor onze Bloemendaalse gemeenschap, maar ook voor Kennemerland
in het algemeen, een verarming en dus een verlies zou betekenen,
indien wederom, zoals helaas reeds zo vaak is geschied, door
droeve kortzichtigheid een groot stuk verleden zou wegvallen.
Het is nóg niet zo ver. Van de Overheid mag worden verwacht dat
zij zorgvuldig naar middelen zoekt, die het voortbestaan van de
boerderij van Elswout kunnen waarborgen.-
Vrij land
Jb. Haerlem 1933, blz. 49
Zie ook: Die Familie Marselis, Studiën zur russischen Wirt-
schaftsgeschichteErik Amburger, Giessen 1957, blz. 51.
