Waren dit gevluchte boeren, die voorheen hun bedrijf onder de
stadsmuren hadden uitgeoefend en nu, gedwongen door de herhaalde
strooptochten van de Spaanse soldaten hun heil elders zochten?
Waren deze boeren naar het stille duingebied gevlucht om hier een
rustiger bestaan te krijgen, het bleek een hard bestaan te zijn.
Er waren geen weilanden, er mocht niet worden gejaagd en ze moes
ten aan vele bevelen van hogerhand gehoorzamen.
Tot ca. 1850 hadden de jonge Duinen een bescheiden economisch be
lang, vooral voor de bewoners van de zeedorpen. Die kapten in de
duinen struiken voor brandstof, staken zoden en plaggen en sneden
helm (ondermeer voor de touwfabricageVoorts gebruikte men de
duinen voor het boeten van de visnetten en als weidegebied, voor
het vee. Verder bouwde men in de duinen kalkovens voor het verbran
den van schelpen tot kalk.
Aan de binnenduinrand oefende men ook nog een beetje landbouw uit.
De duinen waren gebieden waar het water vaak heel hoog stond. Het
overtollige water zocht en vond een uitweg naar de lager gelegen
gebieden via de door de natuur gevormde duinrellen. Voor de bewo
ners achter de duinen dus geen gebrek aan water voor eigen behoef
ten en voor hun vee.
Het zuivere duinwater werd al gauw ontdekt door de Haarlemse bier
brouwers. De Brouwerskolk herinnert nog aan deze periode. Ook voor
de bloemendaalse blekerijen en wasserijen was dit heldere duin
water onmisbaar.
In het gemeentearchief van Bloemendaal bevindt zich een stuk, d.d.
november 1597, dat getuigt van de grote waterrijkdom in deze con
treien. Bij een grensgeschil tussen Vogelenzang en Zandvoort n.l.
betoogden de houtvesters dat het hele Bentveld eertijds geen land
maar een binnenwater is geweest.
Landbouw kwam weinig voor in de duinen. Hier en daar werd er in
stroken rogge, haver en gerst verbouwd. Nog andere soorten kwam
men tegen zoals boekwijt, rode klaver, knollen, wortelen, grote
en paardebonen, caapse boontjes, linzen, vlas en hennep. Door geld
gebrek, maar ook omdat kunstmest nog niet bestond, kon de schrale
duingrond niet goed bemest worden. Hierdoor verdwenen deze akker
tjes ook weer vaak.
In de duinen werd ook een beetje veeteelt gepleegd. Schapen en jong
rundvee werden er geweid, doch dit werd bemoeilijkt door de water
overlast en het gemis aan gemakkelijke toegangen tot de duinvallei
en. In Bentveld was veel veeteelt, daar hier de duinen goed geëx
ploiteerd werden. Hier was een goede afwatering bij zo'n duinval
lei. Elders onder Zandvoort op de velden Rozenwater en het Zwarte
Veld stonden tegen de winter de koeien tot hun buik in het water.
Later, na de bebossing werd het duingebied beter geschikt voor
veeteelt en kwamen er zelfs boerderijen in het duingebied.
13
