qi9A9jSDAt^
f3 PP,
De uitgifte van rijwielmerken zorgde ook voor enige nevenactivitei
ten, handige fabrikanten speelden hierop in. Er werden diverse
houders ontworpen om verlies of diefstal van het plaatje te voorko
men. De goedkoopste en meest gangbare houder werd door een man die
met zijn handel voor het postkantoor stond verkocht. Voor een
kwartje werd het plaatje in de houder om de stuurstang gebogen en
in de achterzijde werd een spijker geschoven, waarvan de kop werd
afgeknipt
Op de grote postkantoren kon je het rijwielplaatje van je naam en
adres laten voorzien. Deze naaminslag werd voor tien cent aange
bracht door een liefdadige instelling, die vergunning had gekregen
om met een ponsmachine in de postkantoren te staan. Het TBC-fonds
had ook enig voordeel van het fietsplaatje door bij de postkantoren
een soort stembus te plaatsen voor niet meer geldige plaatjes. Het
koper dat zo verkregen werd, werd verkocht en de opbrengst was voor
de TBC-bestrijdingDe fabrikanten van de verschillende knap be
dachte rijwielbelastingmerkenhouders- voor één was zelfs een
Nederlands octrooi aangevraagd - zagen hun omzet ieder jaar stij
gen.
In 1924, het jaar dat de rijwielbelasting werd ingevoerd, werden er
ruim 1,8 miljoen plaatjes uitgegeven. In 1940-1941 waren het er
iets meer dan 4 miljoen. Van 1924 tot 1941 zijn er ruim 47 miljoen
rijwielmerken verkocht; met de bijna 4 miljoen kosteloze plaatjes
meegerekend zijn er ongeveer 51 miljoen in omloop geweest. Een
klein aantal, meestal in bezit van verzamelaars is overgebleven.
Reden om de op Buytentwist gevonden rijwielmerken met instemming
van de vinders een plaatsje te geven in het verenigingsgebouw naast
de eerder gevonden munten.
Op 1 mei 1941 werd bij besluit van de secretaris-generaal van het
Departement van Financiën de rijwielbelasting afgeschaft en verdwe
nen de plaatjes van onze fietsen. De vreugde duurde niet erg lang,
want niet lang' daarna verdwenen ook onze fietsen. Terwijl in ons
land de rijwielbelasting werd ingetrokken werd in een ander deel
van ons toenmalig Koninkrijk de rijwielbelasting juist ingevoerd.
Tijdens de Japanse bezetting werd in het voormalig Nederlands Indië
op Java rijwielbelasting geheven. Als bewijs van betaling werd een
geolied papier afgegeven waarop vermeld Speda of Kreta ang'in (Ma
leis voor fiets), nummers en het Japanse jaartal 2603 (=1943), het
bedrag der belasting en de naam van het gewest.
Eep van Ommeren.
Met dank aan de heer P.L.H. Crasborn, conservator van het belas
tingmuseum "Prof.Dr. Van der Poel" in Rotterdam.
lÜtn
KOSTElOOS
\<7WT f*CP(
Rijwielplaatjes uit de jaren 1940-1941.
19
