EEN DOORWERKPROJECT UIT 1840 (VERVOLG)
"Inside information".
Naar aanleiding van het artikel in "Ons Bloemendaal" december
1989, "Een doorwerkproject uit 1840" ontvingen wij van één der
huidige bewoners van "Overbeek" enkele aanvullingen over de latere
bouwgeschiedenis, die wij hier gaarne publiceren.
Overigens is de heer Sieswerda met zijn medebewoner de heer Van
Luyken bezig met de voorbereiding van een boekje over "Overbeek",
dat in 1991 bij het 150-jarig bestaan van het huis, zal verschij
nen. Met belangstelling zien wij dit boekje tegemoet!
Aan de redactie van Ons Bloemendaal:
De oorspronkelijke bestemming van Overbeek en andere landhuizen
(of: buitenplaatsen) was die van zomerverblijf. De eigenaren waren
en bleven metterwoon gevestigd in de stad, meestal Amsterdam.
"Zomer" is overigens ruim te nemen, want veel plaatsen bleven tot
in de herfst (jacht!) open. Dit gegeven is niet onbelangrijk, want
het werpt een licht op de bouw. U vermeldt zelf al dat opdracht
werd gegeven voor een niet te groot huis. Overbeek (of: Linden-
heuvel, zoals het eerst heette) is inderdaad vrij klein (relatief,
dan! opgezet; een van de opvallende trekken is het ontbreken van
bediendenvertrekken met aparte opgang. Op de bouwtekeningen, waarin
alle vertrekken nauwkeurig met hun bestemming staan aangegeven,
zoek je tevergeefs naar de personeelsverblijvenDie waren er wel,
maar buitenshuis, in de bijgebouwen.
Hieruit volgen twee conclusies: de bewoners voerden hier een klei
nere staat dan in hun kolossale grachtenpanden in Amsterdam, en het
huis kon -en ging- 's winters dicht,
Hoe algemeen dit verschijnsel was, is overigens de vraag. De
Borski's moeten eigenzinnige lieden geweest zijn; er werd wel
beweerd dat zij "alles anders deden". Maar laten we, met het oog op
de bouw en met het risico van een cirkelredenering, aannemen dat
ook zij s winters in de stad verbleven. Tenminste in het begin.
Want later is dat anders geworden. De nieuwe huizen - ook de Bors-
kihuizen -, die de oude vervingen: op Elswout, DuinlustVaart en
Duin bijvoorbeeld, en ook het nieuwe Lindenheuvel (waarvoor geluk
kig Lindenheuvel/Overbeek niet werd afgebroken), werden veel groter
opgezet, en ook buiten de zomers om bewoond. Als we lezen dat van
de jaren 1870 af Borski's en Van der Vlieten (die in de familie
waren ing'etrouwd) in de wintermaanden te Overveen overlijden,
moeten we aannemen dat hun buitenplaatsen ook 's winters werden
bewoond, of op z'n minst "in gereedheid gehouden".
De tijden zijn dan natuurlijk ook anders. Men zal misschien
anders zijn gaan denken over de relatie tussen het buitenleven en
het verblijf in de stad, maar in elk geval is de bereikbaarheid
aanzienlijk toegenomen door de vooruitgang van het spoorwegverkeer,
en de plaatselijke infra-structuur" zal zich ook wel ontwikkeld
hebben, waardoor het bestaan hier vergemakkelijkt werd. Last, but
not least zal het comfort sterk zijn verbeterd door betere verwar
mingsmogelijkheden en tal van andere vindingen, waaronder tenslotte
electriciteit
18
