Lustrumtentoonstelling
Ons Bloemendaal
De Stichting Ons Bloemendaal organiseert van
12 juni tot en met 13 september, in het kader
van het zogeheten Toer-In programma van de
provincie Noord-Holland, een tentoonstelling
in het Historisch Informatie Centrum Zuid-
Kennemerland in het Groot Heiligland in
Haarlem.
Al gedurende een aantal jaren is onze stichting vertegen
woordigd in het bestuur van het Historisch Museum Zuid-
Kennemerland. Als voorloper van een Historisch Streek
museum is sinds twee jaar het bovengenoemde Historisch
Informatie Centrum ingericht, in twee kleine zaaltjes van
het voormalig Elisabeth Gasthuis, schuin tegenover het
Frans Halsmuseum. Het Centrum deelt de ingang, de
informatiebalie en andere voorzieningen met het ABC. Het
geheel draait op vrijwilligers. Ook enige bestuursleden van
Ons Bloemendaal zijn bij het reilen en zeilen van dit
Centrum betrokken.
Darde zaaltje
Maar er is nog een derde zaaltje ter beschikking gesteld
van het Historisch Museum. In dit zaaltje worden wisse
lende tentoonstellingen gehouden, hetzij verzorgd door
een historische vereniging uit de regio, hetzij samenge
steld uit bezit van het Historisch Museum zelf.
Deze zomer heeft Ons Bloemendaal de gelegenheid gekre
gen een tentoonstelling in te richten. Gekozen is voor
'Vier seizoenen op een Bloemendaalse buitenplaats in de
19e eeuw', onder de titel: 't Is vrolijk en lustig hier!
Op zijn 'Wandelingen door Nederland' kwam de destijds
bekende dominee Craandijk in de vroege zomer van 1877
langs de buitenplaatsen van Zuid-Kennemerland. De fraaie
omgeving en de luister van de huizen en hun bewoners
ontlokte hem deze uitroep die als titel voor de expositie is
gekozen.
Een tentoonstelling over het leven op een buitenplaats in
de 19e eeuw met de nadruk op de periode na 1870, de
tijd dus vlak vóór de ontwikkeling van de villa-parken, die
Zuid-Kennemerland maakte tot het woongebied bij uitstek
voor grote groepen forensen.
Vier seizoenen
De ruimte is echter beperkt, het onderwerp veelomvat
tend. Door middel van een indeling in 'Vier seizoenen' is
getracht enige lijn in het geheel te brengen. Al werkend
aan de voorbereidingen bleek elk onderdeel eigenlijk zó
interessant en zó veel mogelijkheden te bieden, dat wij het
gevoel kregen tientallen tentoonstellingen te kunnen en te
willen maken. Het is echter geheel in de lijn van het
Historisch Informatie Centrum wanneer de uiteindelijke
expositie onderwerpen aanstipt, verbanden legt en stimu
leert tot verder onderzoek.
Buitenplaatsen
De 19e eeuw is de tijd waarin de buitenplaatsen nog echte
landgoederen zijn. Grote indrukwekkende huizen in fraaie
landschapsparken, gelegen langs de binnenduinrand met
het uitgestrekte duingebied daarachter als aantrekkelijk
jachtterrein.
"Als in het vroege voorjaar de families hun komst uit de
stad naar buiten aankondigen komt het dorp weer tot
leven", vertelt mejuffrouw Rijnierse in haar 'Overveense
herinneringen'.
Herinneringen
En verder: De tuinen worden in orde gebracht, de pot
planten komen uit de oranjerie, de huizen worden met
bezemen gekeerd, de luiken gaan open, de hoezen van de
stoelen. De koetsiers in Üvrei vertonen zich weer met de
paarden voor de rijtuigen.
In de zomer genieten de bewoners en gasten van de
gezonde frisse buitenlucht. Dat geldt ook voor de kinde
ren. Het croquet-spel, de bokkewagen, de eigen tuintjes,
de picnics, het hoort er allemaal bij. Maar de lessen gaan
ook buiten gewoon door, de gouvernante, de leskamer,
geen buitenplaats bijna zonder die beiden.
De herfst staat in het teken van de jacht, vooral een man-
nenaangelegenheid. De jaarlijkse vispartijgeorganiseerd
om de vijvers van teveel vis te verlossen is weer een fees
telijk gebeuren voor alle bewoners van de buitenplaats.
Maar centraal in Zuid-Kennemerland staat natuurlijk de
vinkerijeen sport die door velen met hart en ziel wordt
beoefend en waarvoor de universiteiten van Amsterdam en
Leiden zelfs een week sluiten om professoren en studenten
in de gelegenheid te stellen zich aan het geliefd vermaak
te wijden.
In de late herfst volgen de houtveilingen, daarna valt met
de komst van de winter de stilte over de streek. Velen
trekken weer naar hun huis-in-de-stad, naar Haarlem of
Amsterdam, enkele families beginnen ook 's winters de
Ons Bloemendaal, 16e jaargang, nummer 2, zomer 1992
3
