Boerderij 's Gravenweg
in Vogelenzang
De boerderij 's Gravenweg aan de
Yogelenzangseweg is gedurende meer dan twee
eeuwen het eigendom geweest van de familie
Verdegaal. Een jaar geleden is hij in andere
handen overgegaan: een goede aanleiding om
de geschiedenis van de boerderij en de familie
Verdegaal op te tekenen.
Op een wit houten hek aan de westzijde van de
Vogelenzangseweg staat in zwarte letters 'Hoeve 's
Gravenweg' geschilderd. Dit hek geeft toegang tot de oprit
naar de boerderij met die naam. Een naam die herinnert
aan de weg, des-Graven-weg, die in het verre verleden de
toegangsweg was naar 'De Vogelsanck', het Jachthuis van
de Graven van Holland. Op een oude kaart in het
Caertboeck van landmeter Daniel Ockerse 'Van de landen
in de Vogele-Sangh' (1599) staat de 's Gravenwech heel
duidelijk aangegeven. Op deze kaart is het tracé van de
weg echter zuidelijker gelegen, ten zuiden zelfs van het
café 'Rusthoek'. In westelijke richting kwam de oude 's
Gravenweg ter hoogte van de huidige Hoofdsloot uit op
een noord-zuid verbinding. Deze noord-zuidweg voerde
in zuidelijke richting naar het Huis te Vogelenzang, het
vroegere Jachthuis van Floris V, en in noordelijke richting,
achter de boerderij om, naar Aerdenhout en Overveen. Die
weg kende men als de Eerste Doodweg.
Op de kaart van Ockerse werd de huidige boerderij nog
aangeduid als 'werf. Het complex bestond uit een zogehe
ten langhuis, met aan de noordzijde een tweede gebouw,
waarschijnlijk een melk- of zomerhuis. Op deze oude kaart
zijn ook de namen van eigenaars of pachters te vinden
van verschillende landerijen rondom de boerderij. De
boerderij zelf was eigendom van "Het Gasthuis" (het St.
Elizabeth Gasthuis te Haarlem). Op de kaart staan tevens
de precieze afmetingen van de landerijen aangegeven die
later bij de boerderij zijn gevoegd (le: 1417 Roe, 95
voet, 2e: 1763 Roe, 19 voet, 3e: 1158 Roe 75 voet, 4e:
740 Roe 75 voet, 5e: 685 Roe 89 voet). De weilanden ten
oosten van de boerderij, langs de Vogelenzangseweg,
behoorden volgens deze kaart toe aan andere eigenaars.
Geschiedenis
In 1383 schonk Graaf Albrecht van Beieren, Graaf van
Holland en Zeeland, de gronden in Vogelenzang als leen
goed aan de Heer van Brederode, als dank voor bewezen
diensten. Hiermede kregen de Heren van Brederode het
'heerlijk' recht over 'De Vogele-sangh'; zij behielden dit
tot 1722. Toen kocht het Hof van Haarlem de Heerlijkheid
Aelbrechtsberg, Tetterode en de Vogelensangh voor
30.000 gulden uit de erfenis van de laatste Heer van
Brederode - Wolfert - die in 1679 zonder nakomelingen
was overleden. In de 18e eeuw bezat het St. Elisabeth
Gasthuis in Haarlem nog veel land in Vogelenzang. In
1762 kochten drie in de Zilk wonende boeren, te weten
Simon Corneliszn Verdegaal, Thomas Langeveld en
Ons Bloemendaal, 20e jaargang, nummer 2, zomer 1996
21
