stuur, gebaseerd op een liefdevolle en zachtmoedige
omgang met de krankzinnige, werd hiertoe als het aange
wezen middel gezien. Daarmee was de 'zedekundige' of
'morele' behandeling, zoals deze benadering genoemd
werd, met name gericht op het onder controle brengen
van de eigen emotie en gedrag. Het beginsel van zelfbe
heersing lag ten grondslag aan een regime dat gekenmerkt
werd door een uitstekende materiële verzorging, het voor
komen van overmatige prikkeling, door een strikte inde
ling van de dag, door duidelijke gedragsregels en door
aandacht voor het heilzame effect van ontspanning, gods
dienstoefeningen en onderwijs - maar zeker ook voor
arbeid.
Dr. B.H. Everts (1847-1874)
Dit laatste komt overduidelijk naar voren in uitspraken van
B.H. Everts, de grondlegger en eerste medisch directeur
van Meerenberg. Al in zijn eerste verslag, over 1849 en
1850, rechtvaardigt hij de aan arbeid gegeven aandacht als
volgt: 'Is de lediggang voor gewone, gezonde menschen
Het lossen van de steenkool
Ingeschakeld bij het transport
erkend als een werkelijk lichaam- en geestdoodend kwaad,
is zij de voornaamste voedster van de meeste ellende in de
Maatschappij, van dweepzucht, dronkenschap, armoede,
liederlijkheid, is zij de zedelijke bron van veler kranzinnig-
heid; zoo laat zich het hooge gewicht van het verslag over
de Arbeidzaamheid in dit rapport licht beseffen'. Dat het
werken van patiënten niet zo maar een nevenactiviteit was
blijkt ook uit de door hem verstrekte cijfers: van de 259
patiënten werkte er toen bijna 43% geregeld en een jaar
later was dit reeds tot 64% gestegen.
Dr. C.J. van Persijn (1874-1892)
Vooral zijn opvolger Van Persijn gaat steeds zeer gedetail
leerd op de werkactiviteiten in. Besproken wordt hoeveel
van degenen die tot werken in staat zijn, feitelijk aan de
slag zijn en waarmee, hoe dit aantal heeft kunnen toene
men, of wat precies de redenen zijn van een zich voor
doende terugloop.
Een groot deel van de mannen verrichtte buiten arbeid -
op de akkers, in het park of in het bos dan wel bij het
t PROVINCIAAL ZIEKENHUIS nabu SANTPOORT
Ons Bloemendaal, 20e jaargang, nummer 3, herfst 1996
27
