Stoopplein
Door de bouw van het Kennemer Lyceum, en het Stoop's
Bad, eind jaren twintig en de voltooiing van omliggende
bebouwing ontstond het Adriaan Stoopplein, later
Stooplaan en in 1961 opnieuw Stoopplein geheten. Het
gedeelte van het plein gelegen tussen Prins Mauritslaan en
Julianalaan heette aanvankelijk Prins Frederiklaan. In 1926
werd dit gedeelte opgenomen in het Stoopplein en ver
dween de naam Prins Frederik. Ir. Adriaan Stoop, geduren
de veertig jaar de bewoner van De Rijp in Bloemendaal,
heeft bijzonder veel voor Bloemendaal en zijn bewoners
betekend. Zo had hij onder meer een groot aandeel in de
stichting en totstandkoming van de Bloemendaalse School
Vereniging (BSV), het Kennemer Lyceum en het Stoop's
Bad - vandaar dat hij zich tot op de dag van vandaag tus
sen alle Oranjes heeft weten te handhaven!
Overigens zouden in de nieuwe wijk die achter Stoop's
Bad in aanbouw is Emma, Wilhelmina en Prins Frederik
weer een plaats kunnen krijgen.
Brazilië
Rond 1935 begon men met de bouw van de wijk benoor
den de Julianalaan, op de gronden van de al eerderge
noemde blekerij van de familie Gehrels. In 1937 zou er
een herdenking plaatsvinden van het door Joan Maurits
van Nassau Siegen in 1637 gevestigde Hollandse bewind
in een deel van Brazilië. De burgemeester van Bloemendaal
in die tijd jhr. mr. C.J.A. Den Tex kwam met het voorstel
de lanen in de nieuwe wijk namen te geven die herinner
den aan deze Hollandse tijd in Brazilië. Zo kwamen het
Joan Mauritsplein en de Brazilië-, Recife-, Mauricia-,
Pernambuco-, Rio Grande- en Vrijburglaan aan hun
namen.
In deze nieuwe, groene wijk werden ook de Julianaschool
(Openbare Lagere School) en de Wilhelminaschool
(Christelijke Lagere School) opgenomen, beide met veel
ruimte rondom. Zoveel ruimte dat na de Tweede
Wereldoorlog op dezelfde strook grond allebei de scholen
een eigen kleuterschool konden laten bouwen.
Vijvers
In verband met de hoge grondwaterstand in de nieuw aan
te leggen wijk werd de grote vijver in het Nagtegaal-plant-
soen en de kleinere aan het Joan Mauritsplein gegraven.
Dankzij deze verzamelkommen blijven de kelders van de
huizen gebouwd in het veen meestentijds (maar lang niet
altijd) droog. Dergelijke gegraven vijvers en waterpartijen
treffen we overal in de gemeente aan, aan de oostzijde van
de Bloemendaalseweg en de verlengden daarvan. Zij die
nen alle om de waterhuishouding te regelen.
In de jaren dertig, 1933 om precies te zijn, is ook de
Willem de Zwijgerlaan aangelegd met de prachtige brede
vijverpartij langs de volle lengte van de laan. Aanvankelijk
doorlopend kreeg de laan in 1950 een verbinding met de
Dompvloedslaan. De aanleg van de Westelijke Randweg in
1962, die tenslotte na zéér veel discussie over de
Julianalaan heen werd geleid, ruïneerde in één klap het
aanzien van de Willem de Zwijger- en de Waldeck
Pyrmontlaan.
Nummering
De Tweede Wereldoorlog heeft de afbouw van de wijk ten
noorden van de Julianalaan opgehouden. Pas in de jaren
vijftig werden de meeste lege stukken ingevuld en werden
de flatwoningen langs de Dompvloedslaan gebouwd. Iets
daarvan is te zien aan de Braziliëlaan en de Vrijburglaan
waar de vooroorlogse bebouwing in noordelijke richting
een onderbreking vertoont om weer te eindigen met een
vooroorlogs blokje huizen. Soms zijn op de braakliggende
kavels na de oorlog meer huizen gebouwd dan men van
plan was, waardoor met a-nummers moest worden
gewerkt. Dat is ook gebeurd met de na-oorlogse huisjes
gebouwd langs de Julianalaan, vanaf de Cearalaan in ooste
lijke richting. Deze huizen hebben de nummers 1 t/m ld
en 3 t/m 3b gekregen, terwijl het in de diepte gelegen
'Eldering-huis' nummer 3c is geworden.
Dicht-groeien
Duidelijk moge zijn dat in de bijna achter ons liggende
eeuw de bebouwing in hoog tempo heeft plaatsgevonden
in vergelijking met voorafgaande eeuwen. Veel ruimte om
nog verder te groeien is er niet meer. Bovendien dient de
vraag zich aan of verder groeien niet dicht-groeien bete
kent, met alle verstikkende gevolgen van dien.
Het Blekersveld ontstond dankzij een bestemmings
plan-wijziging. In de wijk achter Stoop's Bad gaan we
flink de hoogte in. Hoe wordt straks de open plek van het
Marine Hospitaal door de Haarlemse Hogeschool en de
gemeente ingevuld? Soms lijkt stilstand in de ontwikke
ling, hoe geleidelijk ook, bijna een zegen!
Jet Slagter-Wieringa
De afbeeldingen zijn afkomstig uit het Gemeente-archief Bloemendaal.
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 3, herfst 1997
ii