Origineel
Het grootste probleem bij restauraties is natuurlijk dat je
eigenlijk het gehele pand inclusief het interieur onderhan
den neemt, allerlei bouwkundige aanpassingen maakt en
zoveel mogelijk hedendaagse techniek en comfort wil aan
brengen. En bij oplevering wil je dat alles er uitziet alsof
het in originele staat is en toch nieuw!!!
Dit probleem doet zich heel erg uitdrukkelijk aan de bui
tengevels voor. Met name de kozijnen en het schoon met
selwerk zijn delicate onderdelen, waarbij elke beschadiging
vaak blijvend is. Voor mij is dit een dwingende reden om
bij een restauratie bestaande kozijnen niet te vervangen,
maar deze om te bouwen. Bij het plaatsen van dubbel glas
in een oud huis zoals Saxenburg, moet je de kozijnen aan
passen. Vaak wordt het hele kozijn er uitgehaald, maar
dan krijg je nooit meer de mooie omsluiting van het met
selwerk. Aan weerszijden moet je 10 a IS mm vrij hou
den en op die plaats houd je dikke kitnaden over. Als je
de kozijnen er uithaalt, ontkom je dan ook niet aan
beschadigingen in je gevel. De kozijnen zitten verankerd
in het metselwerk er omheen en die maken bij sloop vaak
lelijke 'wonden' die je later weer moet aanbeten. Wij heb
ben dus besloten om de kozijnen te laten zitten. De spon
ningen zijn met de hand uitgefreesd om de nieuwe ramen
met het dikke isolatieglas terug te kunnen brengen. De
ramen zelf hebben wij allemaal moeten vernieuwen, want
de maatvoering was te slank om het dubbele glas te huis
vesten. De houtsoort was Amerikaans grenen, een hout
soort die te zwak was voor dubbele ramen in de originele,
slanke detaillering. Nu zijn ze van Dark Red Meranti van
de eerste kwaliteit met een fijne structuur die je heel strak
kunt afschilderen. De kozijnen zijn nog het oorspronkelij
ke Amerikaans grenen met diezelfde fijne structuur, zodat
je na het schilderen geen verschil ziet tussen de twee
houtsoorten. Zo zoek je dus naar oplossingen om iets tot
in de details na te kunnen maken.
Monnikenwerk
Hetzelfde deed zich voor bij het metselwerk. Ten tijde van
de bouw werden de stenen in Vlaams verband gemetseld,
een snelle manier van metselen. In de specie zat veel kalk
en er zat vaak wat aardappelmeel in om de voegen te
kleuren. Na tachtig jaar is zulke specie gewoon op. De
specie was een losse poeder geworden en de stenen zaten
in feite los op elkaar. In die tijd waren er wel al spouw
muren, maar de buiten- en binnengevels stonden gewoon
los ten opzichte van elkaar. Met je vingers kon je de
ankers die in de voegen gemetseld zaten, heen en weer
bewegen. Aan de buitenkant is het hele pand opnieuw
gevoegd. Eerst is de specie uitgehakt, tot 2,5 - 3 cm diep,
zodat je de diepte had om bij te voegen. Dat voegen is
monnikenwerk. Eén man heeft over het voegen ongeveer
vijf weken gedaan. Aan de binnenkant hebben wij de
muren vertind. Met een vrij natte specie hebben wij een
dikke laag opgebracht om de stenen weer verband te
geven.
Stabiliteit
De hele constructie van het huis was zo slecht dat er een
nieuwe stalen constructie is aangebracht om de stabiliteit
van het huis te verzekeren. Nu liggen er stalen U-profielen
over de balken, tussen de verdieping en de zoldervloer, en
ook van beneden naar boven zijn er stalen verbindingen
aangebracht. Deze stalen balken, U-profielen van ongeveer
11 meter lengte, zijn door een
klein gemetseld gaatje in de
nok gewurmd, eexr smal
spleetje dat niet breder is dan
de kop van een steen. Zo
hoefde er geen gat gemaakt te
worden. Nu staat het huis
geheel opnieuw gefixeerd en
de balklagen zijn weer aan
elkaar gekoppeld.
Nieuw dak
Wat het dak betreft, hebben
wij minder werk gehad. Twee
jaar voor de huidige eigenaar
het kocht, was er een heel
De villa Saxenburg: in oorspronkelijke
staat en toch geheel 'nieuw'.
22
Ons Bloemendaal, 22e jaargang, nummer 3, najaar 1998
