hij den laatsten tijd leed, niet langer kunnen uithouden en
heeft zich opgehangen. Het doet mij denken aan
iemand die alleen door hevige kiespijn gedwongen zijn
kies laat trekken. Zoo was het met hèm, zelfmoord was
het laatste waar zijn natuur hem toe gebracht zou hebben.
Ik heb niemand gekend met zulk een capaciteit om het
leven in zijn eenvoudigste uitingen geheel te genieten
zonder achtergrond of bijgedachte, als een kind. Twee
dingen kon hij maar niet verdragen: hardheid en lelijkheid
op ieder gebied in menschen en dingen; dan leed hij. En
de grond van zijn ziel was affektie. Zoo gaan de goe
den!...'
Zijn zoo gelukkig huwelijk
Kort na haar huwelijk, dat overigens kinderloos bleef, leg
de Jo Bauer haar penselen neer. Haar man en haar huis
houden vroegen al haar aandacht. Oscar Mendlik zei later
venijnig (in zijn hieronder genoemde Herinneringen) dat
zij 'het hele huis pijnlijk netjes hield'. Maar nog in 1965
toonde het Algemeen Handelsblad (van 12 januari) alle
begrip voor haar keuze: 'Zijzelf was toen al een begaafde
schilderes, dacht met haar werk te kunnen doorgaan
maar het kon niet! Eenmaal voor de ezel, zag zij alleen
haar werk en wist van geen tijd. En dat mocht niet en kon
ook niet, want Bauer was niet heel sterk. Er moest op tijd
voor alles worden gezorgd daarbij moest het gezin in
eigen onderhoud voorzien en ook nog zorgen voor Bauers
moeder. Er moest wel degelijk goed gerekend worden en
dit alles was de taak van de jonge Jo Bauer. Het kan dus
niet! Zij was er niet de persoon naar om de dingen half te
doen, dus heeft zij het schilderen toen opgegeven. Bauer
was haar grote liefde
En voor het geval de stilte en de druipende bomen in
Aerdenhout haar te machtig werden, had ze haar stadse
vriendinnen die idolaat waren van haar man en haar huis.
'Er te logeeren', schreef Lizzy Ansingh in diezelfde
Dameskroniek, 'was waarlijk verrukkelijk.' En vol verering
ging zij verder: 'Het groote atelier te mogen binnentre
den, waar Bauer ons zijn werk liet zien, telkens een soort
van plechtigheid. Hij was een stil, buitengewoon harmo
nisch mensch, van weinig woorden, maar in die eerste
jaren van zijn zoo gelukkig huwelijk weet ik zeker, dat
alles wat zijn vrouw betrof, hem interesseerde, en hij
behagen schepte in de dwaze verhalen, die haar vriendin
nen uit de stad meebrachten. Hij had veel humor en illus
treerde soms plotseling, met een paar lijnen, allergeestigst,
wat wij hem verteld hadden. Of zei, raak en nuchter, een
paar woorden, die een geval plotseling van een andere zij
de verlichtten, die ons frappeerden, omdat wij aan die
verlichting nooit zouden hebben gedacht. Als iets hem
Foto van Marius in atelier.
tegenstond, had hij een manier even de hand op te heffen,
die onvergetelijk is voor wie die beweging eens hebben
gezien. Dat hij ons werk kwam zien, ons raad gaf, het was
iets, waarvan de schilderessen niet hadden gedroomd. Zijn
onfeilbaar oog voor compositie en toon, zijn uiterst verfij
nde smaak heeft er ons dikwijls voor bewaard, leelijke
dingen de wereld in te sturen. Wij, die niet zijns gelijke
waren, en dat nooit vergaten voelden ons soms in aller
lei kleinigheden toch door hem begrepen, door zijn felle
opmerkingsgave en zijn humor. Zoo hadden wij heerlijke
uren; het is niet mogelijk zich de vroolijkheid van vroeger
te herinneren zonder een traan.'
Een zekere poëzie
Ook met Oscar en Julie Mendlik beleefden de Bauers vaak
'heerlijke uren'. 'Er ging haast geen week voorbij, dat wij
niet, óf bij de een óf bij de ander, gezellig samenzaten,'
zegt Oscar Mendlik in zijn Herinneringen aan
Aerdenhoutse kunstenaars. In dit typoscript, opgetekend in
de jaren vijftig en deels al eerder in Ons Bloemendaal
gepubliceerd, becommentarieert hij ook het werk van
Marius Bauer:'Hij herinnert mij als schilder heel veel aan
Heinrich Heine.Zo heeft hij de bijbel geïllustreerd. Het
was eigenlijk niet bedoeld als illustratie, maar als hij erin
las en hem iets pakte, maakte hij een schetsje op de mar
ge, dikwijls tussen de regels in. Enkele illustraties voorzag
hij van een paar kleuren. Spelend heeft hij deze mooie
schetsen neergeworpen. Zo heeft hij ook een boek van
Duizend en één nacht met kleine illustraties voorzien. Als
ik mij niet vergis, zijn beide uitgegeven. Eens hebben wij
tezamen model genomen. De Bauers, mijn vrouw en ik
schilderden. Bauer gebruikte hier ook de natuur alleen
maar om zijn fantasie in een zekere richting te laten gaan
Ons Bloemendaal, 23e jaargang, nummer 1, voorjaar 1999
27
