maken. Het oude herenhuis werd afgebroken en er kwam
een zeer riant huis voor in de plaats. Het landgoed werd
uitgebreid tot bijna 40 ha. Hartenlust beleefde een bloei
tijd, maar niet voor lang. In 1891 overleed Jan Borski, in
1899 volgde zijn vrouw. Er waren geen kinderen en geen
opvolgers. Toen Hartenlust in handen viel van exploitan
ten in onroerende goederen, was het voorgoed gedaan
met het landgoed in die omvang. De grond werd in delen
verkocht en bebouwd en het herenhuis werd drastisch
verbouwd tot een hotel, met zo'n 3 ha. grond eromheen.
In 1914 werd het hotel met park, vijver en hertenkamp
geveild. In 1916 kocht de heer A.R. Laan Hartenlust en
liet herenhuis en tuin grondig opknappen. De tuinarchitect
P. van Leijden liet aan de terraskant de vijver grotendeels
dempen en aan de voorkant kwam een rosarium. In 1964
kwam er een eind aan de particuliere bewoning van
Hartenlust. In 1968 kocht de PWN de villa met wat er
overgebleven was van het park, namelijk één hectare. In
1987 vertrok PWN en Hartenlust werd eigendom van de
Stichting Administratiekantoor Hartenlust. De onder
Monumentenzorg vallende villa werd geheel verbouwd
naar ontwerp van de Bloemendaalse architect George van
Delft, die op basis van oude tekeningen de oorspronkelijke
indeling zoveel mogelijk herstelde. De villa is nu al zo'n
tien jaar 'tot de nok' gevuld met medewerkers van
vdBJCommunicatie Groep' en 'Tromp en Partners'.
Landschapstuin
De tuin van krap een hectare, met medewerking van de
Provinciale Ecologische Dienst in ere hersteld, is van grote
ecologische en landschappelijke waarde. De bodem van het
huidige Hartenlust is opgebouwd uit oude duinzandgron
den. Bij de grondboringen kwam men een schelpenlaag
tegen, waarschijnlijk van een schelpenpad. De invloed van
het grondwater is groot. In een drassig, door kwelwater
gevoed grasland groeien onder meer echte koekoeksbloem,
moeraswalstro, zwarte zegge en zelfs enkele tientallen
rietorchissen.
Er zijn opvallende boomsoorten als moerascypressen en
ginko's, maar ook paardekastanjes, witte esdoorn, en een
paar vleugelnoten ontbreken niet. Een kapitale zomereik
bij het vijvertje vol kikkerdril stamt mogelijk nog uit de
tijd dat het landgoed werd gesticht. Als die nou nog eens
kon praten...
De oprijlaan wordt omzoomd door winterlindes en mondt
niet meer uit in een bloemenperk maar in een bescha
duwd stinzengazon met een prachtig beeld van Trudy van
der Raadt.
Soms, heel soms, is de romantische
landschapstuin gevuld met lange tafels
met etende mensen, en kinderen die
op het grasveld spelen en verstopper
tje doen, als ware het een Italiaans
familie-buitengebeuren.
Een unieke plek, dat is het. U kunt
het met eigen ogen bewonderen tij
dens de Open Monumentendag op 11
september. Er wordt gezorgd voor
koffie en thee, de bankjes staan klaar...
maar zorgt dan voor mooi weer?!
J O AN JALINK
(met dank aan Ferry Tromp)
Bronnen
- 'Hartenlust. Een historisch onderzoek naar de
ontwikkeling van buitenplaats tot woon- win
kelcentrum' (Haarlem 1988) van Wim Post.
- 'Beheersplan Landgoed Hartenlust' van het
ecologisch en hydrologisch adviesbureau Ten
Haaf en Bakker.
Ligging en indeling van Hartenlust 1987 (tekening ontleend aan Beheersplan Landgoed Hartenlust).
12
ONS BEOEMENDAAL, 23E JAARGANG, NUMMER 3, NAJAAR 1999
