mm
rnJÊk
MgtlÉ
MSisi
fgM i
E I s wo u t
ataas
7^-t1 •LT'
jfffeggB*
Het Landgoed Elswout is in de zeventiende eeuw gesticht
door C. Molijn. Om precies te zijn wordt 'Elswoud' voor
het eerst vermeld in 1634. Vanaf die datum tot in 1958 is
Elswout particulier bezit gebleven en hebben de verschil
lende eigenaren hun stempel op het landgoed gedrukt. In
1958 is het landgoed verworven door de Gemeente
Bloemendaal, die het vervolgens in 1970 heeft overgedra
gen aan Staatsbosbeheer. Delen van het landgoed Elswout
waren tijdens de opstelling van het beheersplan van
Staatsbosbeheer in 1986 reeds aangewezen als rijksmonu
ment. Echter in 1989 is het hele landgoed rijksmonument
geworden, inclusief het landschappelijke ontwerp. In 1997
is het landgoed aangewezen als Staatsnatuurmonument in
het kader van de Natuurbeschermingswet op grond van de
natuurwetenschappelijke en cultuurhistorische waarden.
Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer is een eeuw geleden opgericht door de
overheid en is vanaf de oprichting verantwoordelijk voor
het beheer en onderhoud van tweehonderdduizend hecta
ren bos- en natuurterrein. Sinds 1998 is Staatsbosbeheer
verzelfstandigd en nu vindt de aansturing plaats via een
contractrelatie met het Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij. In het contract zijn de opper-
'Geometrische kaart van Elswout' van Hendrik van Zutphen uit 1812.
vlaktes voor de hele organisatie gesplitst in doeltypen. Een
'doeltype' is een specifieke gemeenschap van planten, die
ren en hun leefomgeving, zoals bijvoorbeeld Park en
Stinzenbos. Landelijk gezien beheert Staatsbosbeheer onge
veer tweehonderd hectaren Park- en Stinzenbos. Op het
landgoed Elswout zijn de belangrijkste doeltypen Park en
Stinzenbos, Historische Tuin, Lanen en Weilanden. Het
geheel vormt met negentig hectaren een van de meest
waardevolle landgoederen die Staatsbosbeheer onder zijn
hoede heeft.
Beheersplan Staatsbosbeheer 1986
De hoofddoelstelling van Staatsbosbeheer wat betreft
Elswout is het hele landgoed zo goed mogelijk in stand te
houden en waar dat nodig is te herstellen. Allereerst wor
den de kenmerkende elementen uit de formele en land
schappelijke stijlperiodes bewaard en zo nodig gerestau
reerd. Dat zijn niet alleen de gebouwen, koepeltjes en
hekwerken, maar ook de lanen, de padenstructuur en de
zichtassen en vista's waar Elswout zo rijk aan is. Het is
belangrijk dat de indeling van de verschillende ruimtes
wordt gehandhaafd en dat de structuur van de mooie
parkbossen blijft bestaan. Waar oude bomen doodgaan,
worden deels jonge bomen bij geplant en wordt er deels
16
Ons Bloemendaal, 23e jaargang, nummer 3, najaar 1999
