men. Rechts in de verte verdwijnt
een wagen in de zee bij Zandvoort.
Een ingewikkelde weergave, ken
merkend voor die tijd, van een wijze
les. Maar feitelijk doen wij vandaag
de dag hetzelfde maar dan kernachti
ger, zie de cartoon na het world
online avontuur.
Speculatieobject
Resteert natuurlijk de vraag waarom
uitgerekend de tulp of beter
gezegd de tulpenbol - het object van
speculatie werd.
Een aantal factoren speelde daarbij
een rol. Het was van oorsprong een
zeldzame bloem, maar die was
anders dan bij Chinees porselein of
Vlaamse tapijten - relatief eenvoudig
reproduceerbaar. Er ontstond dus
een massamarkt, maar men bleef
toch alle variëteiten associëren met
een kostbaar kleinood. Doch, er was
nog een ander aspect aan de produc
tie van tulpenbollen waardoor de
bollen een ideaal speculatieobject wer
den: hun seizoengebondenheid. Je kon
in de winter kopen voor levering op termijn. Er ontstond
dus een levendige handel in termijn-tulpen.
Begin 1637, op het hoogtepunt van de speculatie, ging het
al lang niet meer om een tulpenbol, maar om een verhan
delbaar stukje papier met daarop een theoretische leverings
datum, als een zeer twijfelachtige wissel.
De prijzen waren inmiddels tot absurde hoogten gestegen.
Een bol van een zeldzaam soort, zoals de Semper Augustus,
deed 6000 gulden en werd ook wel eens met een fraai
grachtenhuis betaald.
Het is nog steeds niet precies duidelijk hoe de razendsnelle
neerwaartse spiraal ontstond. Maar in ieder geval waren er
geruchten in Haarlem dat de magistraten zouden ingrijpen.
En dan gaat het net zo als op het Damrak vandaag de dag.
De bollenprijzen gingen op 4 februari 1637 bij de algemene
paniek in Haarlem met het uur omlaag en op instigatie van
een aantal grote kwekers werd de handel door de Staten
gereguleerd. Uiteindelijk kwam de tulpenbol weer terug op
het normale prijsniveau.
Spotprent van Joep Bertrams (Het Parool).
Met dank aan Simon Scliama en diens naslagwerk Overvloed
en onbehagen, de Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw.
Ons Bloemendaal, 28e jaargang, nummer 1, lente 2004
13
