Lijsterbes en meelbes (Sorbus)
Door Florentine van Eeghen en JohnTodirijo
De lijsterbes is inderdaad heel aantrekkelijk voor lijsters en ook andere vogels. De bloemen trekken veel insecten en vooral wespen aan, een geliefde
delicatesse voor vinken. De dichtvertakte groeiwijze maakt de lijsterbes een perfecte broedboom.Voorts is daar de rijkdom aan bessen die een lang
durige bron van voedsel zijn. Rondom de lijsterbessen zijn dus altijd veel vogels te vinden en treurig genoeg ook te vangen. Het Latijnse woord voor
vogelvangst aucupor komt terug in de soortnaam van onze enige inheemse lijsterbes Sorbus aucuparia.
Het geslacht Sorbus komt over het hele noordelijke halfrond
voor en telt wel tweehonderd soorten. Het zijn makkelijk
groeiende bomen die het naar hun zin hebben op halfscha-
duwplekken en zelfs in de volle zon als er maar wat vocht in
de bodem is. Door de veelheid van decoratieve eigenschap
pen zijn de grote soorten mooie parkbomen; de kleinere
soorten en cultivars behoren tot de ideale tuinbomen. De
dofgroene blaadjes zijn geveerd en waaien fris en vrolijk
alle kanten op zodat de witte onderzijde van de blaadjes te
zien is. In de herfst kleuren ze geeloranje en rood. In mei
verschijnen brede, witachtige bloemtuilen met een merk
waardige bitterzoete geur. Gezonde, goed groeiende bomen
hangen vanaf augustus vol met ronde kraaltjes in uitbundige
trossen zoals beschreven in het gedicht van Rutger Kopland:
'dat.
de lijsterbessen duizenden tranen dragen
als een tekening uit de kindertijd
zo rood en zoveel.
Spectaculaire vruchtdracht
Er zijn prachtige soorten voor park en
tuin, allemaal met die spectaculaire
vruchtdracht in augustus of september.
In de tuin komt dat oranje soms te vroeg,
op een moment dat je nog niet toe bent
aan de vruchtdracht van de herfst. Kijk
daarom ook eens naar Sorbus hupehensis
(4 m) met takken die in september over
hangen door het gewicht van de grote
trossen vol witroze kraaltjes. De bladeren
zijn ook nog eens buitengewoon mooi,
's zomers grijsgroen gevoerd met wit en
in de herfst met een groen-roze-oranje
gemarmerde verkleuring. De vruchten
blijven lang hangen want de vogels her
kennen dit roze kleurtje niet als eetbaar
en bewaren ze tot diep in de winter als
noodrantsoen. Sorbus cashmiriana (4 m)
heeft donkergroen geveerd blad en dikke
witte kralen als klapbessen zo groot, maar
dan in de lucht. Bij 'Joseph Rock' zijn de
bessen lichtgeel verkleurend naar donkergeel, schitterend
tegen het paarsrode herfstblad. Een klein juweel voor de tuin
is Sorbus vilmorinii (3 m) met varenachtig fijn blad en witroze
kraaltjes. De herfstkleuren zijn rood en paars.
Gehuld in zilver
De meelbes Sorbus aria, (4 m) is een echte parkboom. Deze
boom is een totaal andere verschijning, met stevige stam en
takken en goed gevormd blad. Vooral de cultivar 'Lutescens'
is spectaculair omdat alle bladeren in het voorjaar gehuld in
zilver ontluiken, het mooiste moment. Later kleuren ze don
kergroen, maar de mooie ronde kroon blijft een imposant
gezicht. De cultivar 'Aurea' heeft fris geelgroene tinten.
In de gemeente
Over de lijsterbes en de meelbes in de gemeente is genoeg
te vertellen. We hebben in de gemeente een zeer zeldzame
soort Sorbus domestica die meerdere reconstructies van wegen
heeft overleefd doordat de afdeling Groen steeds bijtijds bij
de plannen is betrokken. Naast deze zeer zeldzame soort is
Deze Sobus aria 'Magnified' op de T-kruising van Lage Duin en Daalsevveg is 10 meter met een
brede kegelvormige kroon van 11 meter en een stamdoorsnede van SO cm. (foto John Todirijo)
24
Ons Blqemendaal, 34e jaargang, nummer 2, zomer 20 10
