BlikOpener: De structuurvisïe
Door Daan van de Vijver en Carla Meyer
Het doel van Stichting Ons Bioemendaai is het behoud van het erfgoed van cultuur en natuur in de gemeente Bioemendaai en omgeving. Zij wil
dit doel bereiken door het bevorderen van de belangstelling en de waardering voor en de kennis over dit erfgoed.
Een helikopterview op het grondgebied van de gemeente
Bioemendaai en omgeving levert een weids vergezicht van
een langgerekte binnenduinrand van Den Haag tot aan Den
Helder, evenwijdig aan de duinenrij en de kustlijn. Als we
daarentegen de focus richten op onze gemeente zie je paral
lel aan de oostelijke zijde van de Randweg en de Leidsevaart
een verstedelijkingsmuur van Haarlem tot voorbij Heem
stede. Het oost-westverkeer stuit op deze muur en zoekt
naar uitwegen. De verstedelijking en verkeersstromen reiken
oostwaarts tot aan Amsterdam-Almere, met daartussen een
kunstmatig vrijgehouden bufferzone voor intensieve dagre
creatie.
Parel in de Randstad
Aan de westzijde van de Leidsevaart en Randweg zie je, in
tegenstelling tot de Haarlemse muur, een overgangszone
van verstedelijkt gebied naar het natuur- en duingebied: een
losse structuur van afzonderlijke dorpskernen met aan de
rand in het duinbos opgaande villawijken, inrichtingen en
waterleidingcomplexen. Bebouwing en verharding voegen
zich naar het groen, de woonvorm is ingetogen en de func
tie is gericht op het aanwezige landschap en de natuur. Deze
structuur volgt de noord-zuid georiënteerde landschap
pelijke vorm van de langgerekte binnenduinrand. De hierin
gelegen woonkernen zijn noord-zuid onderling bereikbaar
en oost-west zijn er enkele historische uitvalswegen richting
Haarlem. Vanuit het verstedelijkte achterland wordt in de
zomer het intensieve kustrecreatieverkeer door twee dorps
kernen geleid, waarbij het tevens het aangrenzende duin
gebied doorsnijdt. Zo ligt Bioemendaai in de luwte van de
drukke Randstad tegen de landschappelijke structuur van de
binnenduinrand. Door zijn ontstaansgeschiedenis en huidige
verschijningsvorm is het gebied met recht een parel in de
Randstad te noemen.
Bescherming
Gelukkig genieten het duingebied en enkele aangrenzende
duinbossen inmiddels bescherming op Europees niveau. De
overheid laat de natuurgerichte recreatie toe in het Nationaal
Park Zuid Kennemerland, en stuurt de dynamische recre
atie naar de oostelijk van Haarlem gelegen rijksbufferzone.
De provincie heeft in haar streekplan Noord Holland Zuid
ons gebied gekenmerkt als een laagdynamisch landschap,
juist als contrast met de hoge dynamiek in de Randstad. De
bestuurders van Regio Amsterdam hebben onlangs nog het
belang onderstreept van hoogwaardige kwaliteit in wonen,
rust en groen vanuit internationaal concurrentieperspectief.
Toch resulteert de betrokkenheid van deze provinciale en
regionale bestuurders niet in een afdoende bescherming
van het gehele gebied, laat staan in de versterking ervan. De
bescherming is nu fragmentarisch, met als gevolg dat onder
delen uiterst kwetsbaar zijn in een gebied waar de verste-
delijkings-, en bijbehorende verkeers- en recreatiedruk van
de nabijgelegen Randstad hoog is en blijft. In het bijzonder
betreft het gronden in versnipperd eigendom van particu
lieren of belanghebbende gemeenten. Voor instandhouding
en versterking van de binnenduinrand kun je niet blindvaren
op deze partijen. Initiatiefrijke eigenaren opereren immers
vanuit economische motieven, die kunnen resulteren in
bijvoorbeeld een grotere bebouwing van hun terrein.
Structuurvisies als kans
De nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening verlangt tussen
overheden een nieuwe rolverdeling, een actievere opstelling
en meer aandacht voor de vertaalslag van beleid naar uitvoe
ring. Centraal staat daarbij het opstellen van een verplichte
structuurvisie met hieraan gekoppeld een handelingsplan
in juridisch en financieel opzicht. Elke provincie en ge
meente maakt zijn eigen structuurvisie gericht op het eigen
grondgebied en naar eigen schaalniveau. Dat betekent een
lappendeken aan structuurvisies in heel Nederland. Bij de
provincie is veel ervaring opgedaan met het opstellen van
een streekplan en het grotere schaalniveau is daar al een ver
trouwd gegeven. Maar voor de gemeente Bioemendaai is dit
een geheel nieuwe exercitie: de gemeente moet nadenken
over het hele gemeentelijke grondgebied en op een hoger
schaalniveau. Niet alleen in beleidsdoelstellingen maar ook
in de concretisering daarvan. Ons Bioemendaai wil in deze
processen een actieve rol spelen.
4
Ons Bioemendaal, 34e jaargang, nummer 2, zomer 20 10
