waarop er gegeten werd.
Niet zozeer bij de boeren
die nog onverminderd
met hun vork de aardap
pels uit de pan prikten,
maar wel in de gegoede
kringen en in restaurants.
In plaats van alles wat in
de keuken was bekok
stoofd op tafel te zetten,
werd de Russische ge
woonte overgenomen om
eten na elkaar te serveren:
de maaltijd in gangen was
geboren.
Groter aanbod, minder
variëteit
In de vroege 19 de eeuw
werd het inmaken van
groenten uitgevonden.
Eerst in glas en later in
blik. Hierdoor werden
producten langer houd
baar en konden verder
worden vervoerd.
Ook heeft de 19de eeuw
ons eerste industriële
voedsel voortgebracht. In
1880 werd de margarine
uitgevonden. Dit resul
teerde in de introductie
van de eerste voedselwet-
ten want er werd al snel
gesjoemeld met marga
rine die als boter werd
verkocht.
De industrialisering van
de landbouw had een tweeledig effect. Enerzijds kwam er
een steeds groter aanbod aan voedsel voor een steeds groter
publiek. Tegelijkertijd nam de variëteit aan voedingssoor
ten af. Het resultaat van deze trend, die zich steeds verder
doorzette, zien we vandaag de dag in de supermarkt terug.
Een enorm assortiment, maar de enige appel die er ligt is
een elstar, terwijl er alleen in Noord-Holland ooit meer dan
honderdtachtig verschillende appelrassen werden geteeld.
In de 19 de eeuw was er nog die enorme variëteit aan wat
nu 'vergeten groenten' worden genoemd: pastinaak, aard
peer, melde, rammenas, wortelpeterselie, kastanjes, juttepe-
ren, sterappeltjes. En niet te vergeten, een enorme variëteit
aan bonen. Bonen waren ideaal voedsel: lang houdbaar,
voedzaam en weinig veeleisend aan de grond. Maar eind
Gelukkig maakt een aantal vergeten groenten een nieuwe jeugd door.
19 de eeuw waren dat niet zulke doorslaggevende overwe
gingen meer.
Nu zou je denken dat vergeten groenten niet voor niets
zijn vergeten en dat ze het hebben afgelegd tegen lekkerder
nieuwkomers. Voor sommige vergeten groenten is dat zeker
waar: spinazie is minder nervig en heeft zachter blad dan
haar voorloper de 'brave hendrik'. Maar veel groenten en
fruitsoorten hebben het niet afgelegd vanwege de smaak.
Ze legden het af tegen soorten die langer houdbaar waren,
die beter te vervoeren waren of die gelijktijdig rijpten.
Sommige soorten raakten uit de gratie omdat ze lastiger te
verwerken waren: een ronde aardappel laat zich makkelijker
schillen dan een grillig gevormde. De belangrijkste factor in
deze concurrentiestrijd was natuurlijk een hoge opbrengst.
Ons Bloemendaal, 34e jaargang, nummer 3, najaar 20 10
25
