Het raadsel van het verwulftsel
www.onsbloemendaal.nl nr. 3 najaar 2013 15
Lang heeft men gedacht, dat dertien
jaar na de bouw van de dorpskerk in
Bloemendaaler alweer sprake was
van een ingrijpende verbouwing. In
1648 werd namelijk een verwulftsel'
of koepel aangebracht. Alles wijst er
echter op, dat deze toevoeging van
meet af aan in de bedoeling heeft
gelegen, maar door geldgebrek was
uitgesteld.
Peter van der Eerden, Marion van Bussel - Eijlander en Loek Meijer
Tekening: Gert Jan van Setten
Int Jaer MDCxIviii is dit
verwulftsel Gemaeckt.
Zo staat het in gouden
letters in de koepel
van het gewelf van
de Bloemendaalse dorpskerk.
En min of meer zo heeft het
er waarschijnlijk vanaf het in
Romeinse cijfers aangegeven jaar
1648 gestaan. Aan de andere kant
van de koepel wordt in hetzelfde
soort schrift de bouw van de kerk
gememoreerd: Int Jaer MDCxxxv
is dese kerck ter eere Godts
Gemaeckt.
De combinatie van beide jaartallen,
1635 en 1648, had al eerder de
aandacht van onderzoekers
getrokken. Zonder uitzondering
concludeerden die dat in 1648
de pas gebouwde kerk alweer
een gedaanteverandering had
ondergaan doordat toen in het
gewelfde huidige koepel werd
aangebracht. Tussen 1635 en 1648
zou de spiegel (het vlakke deel)
van het gewelf over de hele lengte
van de kerk zonder onderbreking
hebben doorgelopen. De
kunsthistorisch geïnteresseerde
schilderen restaurator Jacob Por
opende in de late jaren'30 van
de vorige eeuw de rij en in zijn
voetspoor volgden Sliggers met
het bekende boek over dorp en
kerk uit 1986, de bouwhistorica
Ten Cate in 2006 en tenslotte de
betreurde Den Hertog, die in 2011
het meest recente boek over de
kerk publiceerde.
Slechts over de reden van een
dergelijke ingreep zo kort na
de oplevering van het gebouw,
lopen de meningen uiteen.
Sliggers suggereert een verband
tussen het aanbrengen van de
gebrandschilderde glazen en een
fraaiere ruimte- en lichtwerking,
die het gewelf van 1648 zou
hebben bewerkstelligd.Ten Cate
vermoedt een verbetering van de
akoestiek dankzij de koepel, een
suggestie die Den Hertog heeft
overgenomen.
