18 www.onsbloemendaal.nl nr. 1 voorjaar 2014
Liefste plek
Pieter van der Werff den kt terug aan dominee
De Génestet die hij vaak met zijn gezin door het
Bloemendaalse Bos en Duin en Daal zag wandelen.
De familie logeerde in de jaren 1850 vaak bij de
schoonouders Bienfaitop Huize Welgelegen in de
Voorbuurt. De Bienfaits behoorden net als de familie
De Génestet, tot de Franse hugenoten.
De dominee hield veel van zijn vrouw en maakte
gedichten over hun liefde op het mos, met de geur
van kamperfoelie en lelietjes van dalen en het gezang
van nachtegalen. Met zijn vrouw en later met hun drie
dochtertjes, strooien hoedjes op tegen de zon, klom hij
vaak naar zijn favoriete plek in Duin en Daal, op de hoge
rand van de Borskiduinen.
Onderweg maakten zij een praatje met Pieters vader,
tuinbaas Gerrit van der Werff, en speelden even met zijn
kinderen, terwijl Pieter luisterde naar de gesprekjes met
de familie De Génestet. Op een dag droeg de dominee
een gedicht aan hen voor dat hij over Duin en Daal aan
het schrijven was. Hij wilde horen wat zij ervan vonden.
Het heette De Liefste plek. Pieter heeft één couplet goed
onthouden:
U heb ik uitgelezen,
Mijn bos en duin en dal,
Dat half mijn thuis mocht wezen.
U eer ik, bovenal
Het laatste couplet
In 1859 stierf mevrouw De Génestet en kort daarna
haar pasgeboren, vierde kindje. Een gedicht van
de dominee uit die tijd kwam ook bij Gerrit van
der Werff terecht. Thuis op Duin en Daal las hij het
voor. De laatste regels waren opgedragen aan het
gestorven kindje en aan de wind van de duinen in
plaats van wiegeliedjes die de moeder niet meer
zingen kon. Nu, zeventien jaar later, krijgen ze voor
Pieter een heel andere betekenis. Voorzichtig laat
hij de woorden van de titel en het laatste couplet in
zijn hoofd weerklinken:
Op een kind in mei geboren
De wind der duinen bleek u t lied van mei
Uw moeders graf, door't dorre lover,
Zong, kind van lente, droef en bang,
U ras een andre wiegezang.
Toen vloodgij zelf naar beter dreven
En zxjtgeen tweede meigebleven.
Met de wind der duinen komt voor Pieter ook de
zomer en de zon en het verdriet slijt met het werk
op de Rijp en de routine van alledag. Per slot van
rekening, zo filosofeert hij, is het met de mensheid
zo gesteld dat er mannen op het slagveld en
vrouwen in het kraambed sterven. Ondanks het
risico te sneuvelen, zit het in mannen om oorlog
te voeren. Ondanks het risico te overlijden aan
kraamvrouwenkoorts, zit het in vrouwen om
zwanger te raken. De natuur laat niet met zich
sollen en construeert de levens van mensen
op eigen, meedogenloze wijze. En de natuur
construeert ook helende gewenningsprocessen,
zodat het leven te dragen is.
RA. de Génestet
Voormalige tuinbaashuis Duin en Daal
